01 PREHISTORIA, PIERWSZE CYWILIZACJE

 0    114 schede    agrathe
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
PREHISTORIA
inizia ad imparare
2.000.000 - 3.000 BC
inizia ad imparare
Wenus z Willendorf, Austria, 24-22.000 BC (paleolit)
Większość pochodzi z kultury graweckiej, chociaż kilka należy do starszej kultury oryniackiej, jak Wenus z Hohle Fels, datowana na 33.000 BC. Uważane są za symbole płodności i urodzaju. Wykonywano je z kamienia, kości słoniowej a nawet z wypalanej gliny.
Tzw. figurki Wenus to typ prehistorycznych statuetek przedstawiających postaci kobiet, pochodzące z górnego paleolitu i znajdowane na obszarze od Atlantyku do jeziora Bajkał.
inizia ad imparare
Wenus z Lespugue, Pireneje
24-22.000 BC
MALARSTWO JASKINIOWE
Większość malowideł europejskich pochodzi z górnego paleolitu i jest dziełem człowiek kromaniońskiego.
to najstarsza dziedzina sztuki. Jego zabytki odkryto w całej Europie od Atlantyku do Uralu, w Afryce (Egipt, Libia, Algieria, Namibia), w Ameryce Południowej (Meksyk, Brazylia, Argentyna), w Azji (Indonezja), oraz w Australii i na wyspach Oceanii.
inizia ad imparare
MALARSTWO JASKINIOWE
Najwięcej znalezisk pochodzi z kultury graweckiej, solutrejskiej i przede wszystkim magdaleńskiej. Największe skupisko jaskiń tworzy tzw. zagłębie franko-kantabryjskie i obejmuje południową Francję i północną Hiszpanię.
Najstarsze malowidła znaleziono w jaskiniach El Castilo (Kantabria), ok. 38000 BC i Abi Castanet (Francja) ok. 37-35000 BC, a więc z okresu oryniackiego. Malowidła z jaskini Chauvet i petroglify z jaskini Pait-non-Pair.
inizia ad imparare
Bizon z jaskini Altamira, 15-11.000 BC
Jaskinia była zamieszkana w okresie 16.000 - 11.000 BC (aż do czasu zawalenia się wejścia), co odpowiada okresowi kultury solutrejskiej i magdaleńskiej.
odkryta w 1880 r. jaskinia w hiszpańskiej Kantabrii (północne wybrzeże). Znaleziono w niej ponad 900 malowideł i rysunków ściennych przedstawiających różne gatunki zwierząt.
inizia ad imparare
Malowidła z gór Tassili (Algieria) na Saharze
10-9.000 BC
inizia ad imparare
Malowidła z gór Tassili (Algieria) na Saharze
10-9.000 BC
inizia ad imparare
fryz koników chińskich (Lascaux)
Największe malowidło byka ma ponad 5 m długości. W 1963 r. jaskinia została zamknięta z powodu postępujących zniszczeń. Od 1983 dostępna dla publiczności urządzona w pobliżu replika jaskini.
odkryto w południowo-zachodniej Francji w 1940 r. Ogromny zbiór malowideł naskalnych pochodzi z ok. 15.500 BC, czyli z okresu magdaleńskiego. Jaskinia składa się z kilku części, z których najsłynniejsza jest Wielka Sala Byków.
inizia ad imparare
scena polowania ze zranionym bizonem
(Lascaux)
BUDOWLE MEGALITYCZNE
Okres ich powstawania sięga od 4.500 BC (Bretania) do 800 BC (Sardynia). Z megalitów wykonywano budowle o przeznaczeniu kultowym, magiczno-użytkowym (np. obserwatoria astronomiczne) i grzebalnym. Istnieją trzy rodzaje budowli megalitycznych:
Konstrukcje paraarchitektoniczne wykonane z wielkich bloków skalnych. Znajdują się w wielu rejonach świata. W Europie przede wszystkim w rejonie sięgającym od zachodnich wysp Morza Śródziemnego przez wybrzeże Atlantyku aż po Skandynawię.
inizia ad imparare
Istnieją trzy rodzaje budowli megalitycznych:
- dolmeny - kamienne grobowce zbudowane z megalitycznych ścian i stropu.
- menhiry - ustawiane pionowo kamienne głazy i z słupy; pojedyncze lub w zespołach tworzących aleje i pola menhirów (Carnac), - kromlechy - zespoły megalitów na planie kolistym o średnicy kilku do kilkudziesięciu metrów (Stonehenge)
inizia ad imparare
Stonehenge
główny zespół kamiennych bloków ustawiono w okresie 2.440-2.100 BC. 74 kamienne bloki o wadze 25-50 ton przetransportowano z kamieniołomu odległego o 30 km.
Najsłynniejszy kromlech, znajduje się w południowej Anglii. Powstał on w miejscu użytkowanym prawdopodobnie w celach kultowych już ok. 8.000 BC. Budowla ziemna (otoczone wałem, koliste zagłębienie) powstało ok. 3000 BC.
inizia ad imparare
Stonehenge
Etapy: ok. 3.000 BC, ok. 2.800 BC, ok. 2.500-2.000 BC
inizia ad imparare
Pole menhirów w Carnac (Francja), ok. 4500 BC
(Kerlesca, Le Menec, Kermario), wielki tumulus z St. Michel, oraz dolmeny w Roch-Feutet. Budowę prowadzono od ok. 4.500 BC (europejski późny neolit), a założenia były używane do ok. 2.300 BC (brąz).
Okolice Carnac to chyba największe zbiorowisko różnych obiektów megalitycznych. Najsłynniejsze to trzy grupy menhirów tworzących szeregi o długości ponad trzech kilometrów
inizia ad imparare
Dolmen Mane Groh w Bretanii (Francja), ok. 2.000 BC
inizia ad imparare
Dolmen Mané Lud, Bretania
inizia ad imparare
Bogini Matka z Çatal Hüyük
Za świadectwo ustroju społecznego uważana jest figura "Bogini Matki na tronie z leopardami", datowana na 6000-5500 BC.
Çatal Hüyük to starożytne miasto w Anatolii (obecnie południowa Turcja) zamieszkane przez (prawdopodobnie) matriarchalną społeczność w okresie 7.400-6.200 BC. Istnieją również ślady późniejszego osadnictwa.
inizia ad imparare
BISKUPIN
Osiedle składało się z ponad 100 drewnianych domów zgrupowanych wzdłuż 13 równoległych ulic wyłożonych drewnem. Pierwotnie znajdowało się na wyspie otoczonej wałem i połączonym z brzegiem jeziora umocnioną drewnem, przechodzącą przez mokradła groblą.
prehistoryczne, warowne osiedle odkryte w 1933 r. w pobliżu Gąsawy, powiat żniński. Pochodzi z okresu 700-400 BC i należy do kultury łużyckiej (późny brąz) i wczesnej epoki żelaza (kultura halsztacka).
inizia ad imparare
Rekonstrukcja biskupina
inizia ad imparare
plan biskupina
inizia ad imparare
Światowid ze Zbrucza. Obecnie w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
Wg niektórych współczesnych teorii posąg nie jest dziełem Słowian (wg tych teorii Słowianie w ogólne nigdy niczego nie byli w stanie stworzyć), ale ludów trackich, irańskich, tureckich, Waregów lub Celtów.
Wapienny posąg wydobyty w połowie XIX w. z rzeki Zbrucz na Podolu. Jest to kamienny słup pokryty płaskorzeźbami ułożonymi w trzech pasach. Głowy postaci przedstawionych w górnym pasie przykryte są wspólnym kapeluszem. Datowany na IX-X wiek.
inizia ad imparare
Światowid ze Zbrucza. Obecnie w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.
inizia ad imparare
Niedźwiedź z Sobótki
Rzeźby datowane są na okres 1300-400 BC (kultury unietycka i przedłużycka). Później okoliczne plemiona podbite zostały przez Celtów.
Położona niedaleko Sobótki góra Ślęża była od VII w. BC aż do wczesnego średniowiecza ośrodkiem religijno-kultowym. Niedźwiedź należy do grupy rzeźb o prawdopodobnie kultowym przeznaczeniu, z których część oznaczone jest solarnym znakiem ukośnego krzyża.
inizia ad imparare
złota spinka z tzw. skarbu z Sutton Hoo (Suffolk, Anglia) z VII w.
STAROŻYTNA MEZOPOTAMIA
inizia ad imparare
3.200 - 650 ne
inizia ad imparare
Ziggurat w Ur, 2100 BC
Ziggurat w Ur zbudowany został przez króla Ur-Nammu panującego w latach 2113-2096 BC.
Starożytne miasto Ur było w XXI w. BC stolicą mezopotamskiego imperium. Charakterystyczną budowlą tego okresu był ziggurat - rodzaj piramidy schodkowej z kilkoma platformami, na szczycie której prawdopodobnie znajdowała się świątynia.
inizia ad imparare
Ziggurat w Ur, 2100 BC
inizia ad imparare
Zraniona Lwica z pałacu Assurbanipala w Niniwie, VII w. BC
Mieściła się w królewskim pałacu w Niniwie, ozdobionym płaskorzeźbami np scen królewskich polowań. Rzeźby te, mimo schematyczności sztuki asyryjskiej, odznaczały się wyjątkowym realizmem, czego przykładem jest umierająca, częściowo sparaliżowana lwica.
Assurbanipal był ostatnim królem imperium neo-asyryjskiego (północna Mezopotamia) panującym w latach 669-631 BC. Za jego rządów Asyria podbiła Egipt, rozwijała się również asyryjska kultura, założył bibliotekę.
inizia ad imparare
Polowanie na lwy z pałacu Assurbanipala w Niniwie, VII w. BC
inizia ad imparare
Sceny z polowania na lwy, VII w. BC
inizia ad imparare
Sceny z polowania na lwy, VII w. BC
inizia ad imparare
Brama bogini Isztar w Babilonie, (605-562 BC)
Zewnętrzną warstwę wykonano z cegły wypalanej i pokrytej kolorową glazurą. Dekorację stanowią fragmenty tekstów i sylwetki lwów, symboli bogini Isztar. Na ścianach drogi procesyjnej znajdowały się również płaskorzeźby przedstawiające inne zwierzęta.
wieńczyła drogę procesyjną w Babilonie i zbudowana została za panowania Nabuchodonozora II w pierwszej połowie VI w. BC (605-562 BC). Konstrukcja bramy zbudowana została z suszonej cegły glinianej.
inizia ad imparare
Rekonstrukcja Babilonu; na dole z lewej strony droga procesyjna z bramą Isztar, w głębi piramida Marduka (wieża Babel), z prawej wiszące ogrody
inizia ad imparare
Panel wojenny Sztandaru z Ur
Skrzynia dekorowana jest ułożonymi w trzech poziomach fryzami wykonanymi z muszli, czerwonego wapienia i lapis lazuli. Jeden zespół fryzów przedstawia sceny wojenne, drugi sceny z uczty oraz świąt okresu pokoju.
drewniana skrzynia znaleziona w jednym z grobowców na królewskim cmentarzysku w Ur, przypisywanym królowi Ur-Pabilsag zmarłemu ok. 2550 BC. Jest to więc graniczna data powstania sztandaru.
inizia ad imparare
Panel pokojowy sztandaru z Ur
Dekoracja sztandaru jest bezcennym źródłem wiedzy o strojach, wyposażeniu wojennym (uzbrojenie, rydwany) i obyczajach kultury sumeryjskiej. Jednym z najciekawszych elementów jest przedstawienie najstarszego instrumentu strunowego - liry.
inizia ad imparare
Królewska lira z głową byka z Ur, 3.000-2500 BC
Ponieważ fragmenty pochodziły z instrumentów o zaawansowanej konstrukcji i bogato zdobionych, można wnioskować, że lira była znana w kulturze sumeryjskiej już na początku trzeciego tysiąclecia BC.
Na cmentarzysku, na którym znaleziono Sztandar z Ur, odkryto kilka najstarszych na świecie fragmentów instrumentu strunowego - liry.
inizia ad imparare
Posąg Gudei z Lagasz, 2120 BC
Lagasz pod rządami Gedei przeżyło rozkwit, wprowadzono uprawę winorośli, rozwinęło się rzemiosło, wznoszono liczne budowle, m.in. świątynię E-ninnu w Girsu. Przechowywana w Luwrze statuetka siedzącego Gudei wykonana jest z diorytu i datowana na 2120 BC.
Gudea był królem miasta-państwa Lagasz w południowej Mezopotamii, panującym w latach 2144-2124 BC. Prawdopodobnie nie pochodził z Lagasz, ale pojął za żone córkę poprzedniego króla, Urbaba.
inizia ad imparare
Stela Hammurabiego, XVIII w. BC
Jej zwieńczeniem jest płaskorzeźba przedstawiająca boga Szamasza wręczającego Hammurabiemu insygnia królewskie.
Hammurabi I to szósty król I dynastii królów babilońskich. Panował w okresie 1792-1750 BC. Był twórcą zbioru praw, tzw. kodeksu Hammurabiego, spisanego na steli okrytej w Suzie. Stella ma ponad 2 m wysokości i wykonana została z diorytu.
inizia ad imparare
Figurka złotego kozła z Ur, 2600-2400 BC, British Museum
Figurka wspinającego się na złote drzewo kozła znaleziona została w 1929 r. na królewskim cmentarzysku w Ur. Prawdopodobnie jest częścią większego zespołu składającego się z dwóch zwierząt. Powstała w okresie 2600-2400 BC.
inizia ad imparare
Rekonstrukcje wiszących ogrodów Semiramidy, 700-600 BC
Jako możliwą lokalizacje ogrodów wskazuje się ruiny północnej części południowego pałacu w Babilonie, gdzie odkryto szereg przesklepionych pomieszczeń kryjących prawdopodobnie studnie zaopatrujące położone na tarasach ogrody.
Wiszące ogrody Semiramidy to jeden z siedmiu cudów świata. Właściwie są legendą, ale mającą podstawy w sztuce ogrodowej Babilonu. Przypuszcza się, że wzorem dla legendarnych opisów był ogród urządzony przez asyryjskiego króla Sennacheriba.
inizia ad imparare
Rekonstrukcje wiszących ogrodów Semiramidy, 700-600 BC
inizia ad imparare
Lamassu z pałacu Sargona II w Chorsabadzie
W 713 r. Sargon II rozpoczął budowę stolicy i pałacu Dur-Szarrukin (obecnie Chorsabad). Do miasta na planie prostokąta o wymiarach 1650 x 1750 m prowadziło siedem brak strzeżonych przez lamassu - posągi wyobrażające skrzydlate byki o ludzkich głowach.
Sargon II rządził w Asyrii w latach 722-705 BC. W 714 BC opanował Urartu (Dzisiejsza Armenia), a po walkach w latach 710-709 BC pokonał króla Marduk-apla-iddinę II i zdobył Babilon.
inizia ad imparare
Stella Naramsina, 2250-2220 BC
Wyjątkowe w sztuce tego okresu jest przedstawienie wydarzeń w jednej, wielkiej scenie, bez rozbijania jej na tworzące fryz epizody. Stelę znaleziono w Suzie, dokąd została wywieziona w XII w. BC przez króla Elamu, Szutruka-Nahhunte.
Wykonana z czerwonego wapienia stela o wymiarach ok. 2 x 1 m, upamiętnia zwycięstwo Naram-Sina nad jednym z "ludów górskich" - Lulubejami. Płaskorzeźba przedstawia armię Naram-Sina walczącą na stromych stokach gór Zakros.
inizia ad imparare
Tabliczka z sumeryjskim pismem klinowym, ok. 2600 BC (lista podarunków władcy miasta Adab dla Wielkiej Kapłanki)
Pismo to dominowało w kulturach mezopotamskich do ok. 1800 BC, ale ze względu na specyfikę tamtejszej historii i pokrewieństwo kolejnych kultur używane było jeszcze ok. 75 AD.
Sumeryjskie pismo klinowe jest prawdopodobnie najstarszym (obok hieroglifów) pismem w dziejach ludzkości, powstałym z pisma obrazkowego używanego od ok. 3200 BC. Znaki wykonywano przez odciśnięcie klinowego stempla w wilgotnej glinianej tabliczce.
STAROŻYTNY EGIPT
inizia ad imparare
4.000 - 30
inizia ad imparare
Paleta Narmera, 3100-3050 BC
Strona odwrotna przedstawia święto zwycięstwa ze szczegółami okrutnego rytuału. Splecione szyje serpopardów otaczają zagłębienie służące prawdopodobnie do przygotowywania kosmetyków.
Tzw. paleta Narmera wykonana jest z polerowanego łupka, ma 64 cm długości i jest obustronnie zdobiona płaskorzeźbami. Na stronie przedniej przedstawiony jest Narmer w rytualnej scenie zabijania wroga.
inizia ad imparare
Portrety trumienne z Fajum
Około 700 portretów znaleziono przede wszystkim w Fajum i w założonym przez cesarza Hadriana Antinoopolis (137 AD). Większość pochodzi z I-IV w.
wykonywane na płytach drewnianych i przytwierdzane do mumii w miejscu wcześniej stosowanych masek gipsowych. Zwyczaj rozpowszechniony w okresie rzymskim na terenach Egiptu zasiedlonych przez przybyszów z Europy w czasach Aleksandra Macedońskiego.
inizia ad imparare
Portret trumienny ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie
inizia ad imparare
Portret trumienny zdobiący sarkofag
Mastaba
W starym Państwie, kiedy rozpoczęto budowę piramid, mastaba stała się grobowcem najważniejszych dostojników państwowych. Mastaby tworzyły całe miasta umarłych budowane w sąsiedztwie piramid i zanikły dopiero ok. XII w.BC.
grobowiec wykonany w formie ścięte ostrosłupa, budowany najczęściej nad podziemną komorą grobową. W okresie przeddynastycznym mastaby były miejscem pochówku faraonów.
inizia ad imparare
W naziemnej części mastaby wykonywano niewielkie pomieszczenie kaplicy ze ślepymi wrotami
w której odprawiano modlitwy i składano ofiary. Za kaplicą znajdowało się zamknięte, połączone z kaplicą jedynie niewielkim otworem pomieszczenie zwane serdab, mieszczące posąg zmarłego.
inizia ad imparare
Wejście do pomieszczenia kultowego mastaby
inizia ad imparare
Piramida Dżesera w Sakkara, 2650-2611 BC
Przykładem jest najstarsza piramida faraona Dżosera zbudowana przez architekta Imhotepa w latach 2650-2611 BC.
Piramida jako budowla grobowa o bryle zwężającej się ku górze występuje w wielu kulturach świata, stożkowa na planie kwadratu jest budowlą typową dla Egiptu. Pierwsze piramidy egipskie miały formę schodkową i powstały w okresie III dynastii.
inizia ad imparare
Piramida łamana faraona Snofru w Dahszur, 2670-2620 BC
, która podczas budowy zaczęła pękać i groziła zawaleniem.
Piramida faraona Snofru zbudowana w nekropolii Dahshur (2670-2620 BC) ma formę łamaną, ale nie jest konstrukcją przejściową między piramidą schodkową i stożkową, ale wynikiem zmiany konstrukcji wielkiej piramidy
inizia ad imparare
Piramidy w Gizeh: Mykerinosa (z przodu), Chefrena (w środku), Cheopsa (w głębi) Na pierwszym planie trzy piramidy królowych
Najsłynniejszy kompleks piramid znajduje się w Gizie i składa się z trzech piramid faraonów Cheopsa (2560 BC), Chefrena (2532 BC) i Mykerinosa (2520 BC). Obok nich znajdują się trzy mniejsze "piramidy królowych".
Symbolem architektury starożytnego Egiptu jest na pewno piramida stożkowa o podstawie kwadratowej o całkowicie gładkich ścianach.
inizia ad imparare
Sfinks w Gizeh, ok. 2500 BC
Rzeźba ma wymiary 57 x 6 x 20 m, wykonana jest z czerwonego wapienia. Nos utrącony został w 1378 r.
Sfinks to mityczny stwór o ciele lwa i ludzkiej głowie. Egipski Sfinks z Gizeh wykonany został w czasach faraona Chefrena ok. 2558–2532 BC i należy do kompleksu świątynnego jego piramidy. Był symbolem królewskiej władzy i strażnikiem królewskiego grobu.
RZEŹBA EGIPSKA
inizia ad imparare
RZEŹBA EGIPSKA
wklęsły relief okresu amarneńskiego i realistyczna, drewniana rzeźba miniaturowa przedstawiająca realistycznie szczegóły życia codziennego (modele i makiety grobowe).
Rzeźba egipska jest ogromnie zróżnicowana. Obejmuje tak odmienne formy, jak reprezentacyjna, kanoniczna rzeźba monumentalna, niewielkie figurki grobowe (uszebti),
inizia ad imparare
Triada króla Mykerinosa, 2490–2472 BC
faraon w towarzystwie bogini Hathor i bogini Bat
inizia ad imparare
Mykerinos z małżonką, 2490-2472 BC
(kanoniczna poza złagodzona czułym gestem małżeńskim)
inizia ad imparare
Skryba z Sakkara, 2620–2500 BC
polichromowany czerwony wapień
inizia ad imparare
Rahotep i Nofret z Meidum, ok. 1620 BC
Rzeźby przedstawiają wielkiego kapłana z Heliopolis Rahotepa (syna faraona Snefru) i jego żony Nofret
inizia ad imparare
kolosy Memnona
Obydwa przedstawiają postać faraona. Przy nogach siedzącej postaci wyrzeźbiono figury żony Teji i matki Mutemuji. Uszkodzone prawdopodobnie w wyniku trzęsienia ziemi. Nazwę kolosom nadali starożytni Grecy.
Dwa posągi stojące niegdyś przed pylonami świątyni faraona Amenchotepa III (XVIII dynastia) w Tebach Zachodnich. Datowane na ok. 1370 BC. Wykonane z kwarcytu, mają ok. 14 i 15 m wysokości.
inizia ad imparare
Kobieta warząca piwo, drewno polichromowane, ok. 2500 BC
Według egipskich wierzeń sztuki warzenia piwa nauczyła Egipcjan bogini Hathor i było to przede wszystkim zajęcie kobiet. Podobno tylko kobiety miały prawo prowadzenia sprzedaży piwa.
inizia ad imparare
Złota maska Tutenchamona, 1323 BC
Jednym z najpiękniejszych znalezisk była złota maska faraona zdobiąca mumię pochowaną we wspaniałym sarkofagu.
Odkrycie (w Dolinie Królów) grobu Tutenchamona w 1922 r. przez Howarda Cartera było jedną z największych sensacji archeologicznych, przede wszystkim na wartość przedmiotów kultowych i użytkowych zgromadzonych w komorach grobowca.
inizia ad imparare
Uszebti - figurki funeralne, ok. 1300-1100 BC
Najstarsze zachowane uszebti pochodzą z czasów Średniego Państwa i wykonane są z wosku. Szczególną popularnością cieszyły się w okresie Nowego Państwa.
niewielkie figurki w kształcie mumii, wykonywane z polichromowanej gliny lub drewna, umieszczane w grobowcach faraonów jako służba mająca wykonywać w jego imieniu wszystkie cięższe prace.
Najstarsze kanopy stosowane były w okresie IV dynastii, w późnym Starym Państwie ozdabiano je napisami, a od czasów XIX dynastii pojawiły się pokrywy zdobione głowami.
Urny kanopskie to gliniane, alabastrowe lub wapienne naczynia w kształcie dzbana z pokrywą w kształcie ludzkiej lub zwierzęcej głowy. Przeznaczone były do przechowywania zmumifikowanych wnętrzności i umieszczane w pobliżu sarkofagu z mumią.
inizia ad imparare
Urny kanopskie z grobowca Iti (XIX dynastia), ok. 1200 BC
Zwykle stosowano cztery kanopy, w których przechowywano organy poświęcone synom boga Horusa: - żołądek - Duamufet - sokół - wątroba - Amset - głowa ludzka - płuca - Hapi - pawian - jelita - Kebechseneuf - szakal.
inizia ad imparare
Posąg Chefrena, zielony dioryt, IV dynastia
Chefren był synem Cheopsa i faraonem IV dynastii rządzącym w latach 2558-2532 BC.
inizia ad imparare
Nefretete z Tell-el Amarna, 1345 BC
Autorstwo dzieła wykonanego ok. 1345 BC przypisuje się rzeźbiarzowi Tutmozisowi.
Nefertiti żyła w latach 1370-1340 BC i była "Wielką Królewską Żoną" faraona Echnatona. Popiersie Nefretete wykonane zostało z wapienia i pokryte polichromowanym gipsem. W idealnie symetrycznej głowie brak lewego, wykonanego z kwarcu oka.
Kamień z Rosetty, 196 BC
inizia ad imparare
Kamień z Rosetty, 196 BC
Jest to tekst dekretu wydanej w Memfis w 196 BC dla uczczenia faraona Ptolemeusza V. Taka jest również data powstania kamienia z Rosetty. Kamień nazwany został od miejsca znalezienia - miasta Rosetta (Raszid) w delcie Nilu, gdzie użyto go do budowy fortu.
Czarna płyta z czarnego bazaltu o wymiarach 114 x 72 x 28 cm, pokryta egipskim pismem hieroglificznym, demotycznym, oraz tekstem w języku greckim.
inizia ad imparare
Płaskorzeźba z przedstawieniem Echnatona z rodziną, ok. 1350 BC
inizia ad imparare
Stela grobowa Tembu, ok. 1500 BC
inizia ad imparare
Głowica papirusowa
inizia ad imparare
głowica palmowa
inizia ad imparare
głowics lotosowa
inizia ad imparare
Kolumny hatoryckie (Deir el-Bahari, Dendera)
inizia ad imparare
Świątynia Ramzesa II w Abu Simbel, 1274-1250 BC
Świątynie znajdowały się niżej, ale przed wypełnieniem jeziora Nasera (Tama Asuańska) zostały pocięte w bloki i przeniesione na położoną o 65 m wyżej, sztucznie utworzoną platformę.
W Abu Simbel nad jeziorem Nasera znajduje się kompleks dwóch świątyń: większej świątyni Ramzesa II i mniejszej, poświęconej bogini Hathor i żonie Ramzeza II, Nefertari. Obydwie świątynie zbudowano w latach 1274-1250 BC, za panowania Ramzesa II.
inizia ad imparare
Świątynia Horusa w Edfu, 237 BC
Zachowana do naszych czasów świątynia Horusa w Edfu wzniesiona została w miejscu wcześniejszej świątyni w 237 BC przez Ptolemeusza III. Jest drugą co do wielkości z zachowanych świątyń egipskich (po Karnaku). Jej pylony mają wysokość 35 m i długość 137 m.
inizia ad imparare
Świątynia Horusa w Edfu, 237 BC
inizia ad imparare
Świątynia Horusa w Edfu, 237 BC
inizia ad imparare
Świątynia Horusa w Edfu, 237 BC
inizia ad imparare
Świątynia królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari
Jest budowlą nietypową dla egipskiej architektury świątynnej, ponieważ jej przestrzenny program świątyni realizuje "w negatywie", dostosowując się do warunków terenowych.
Świątynia królowej Hatszepsut (1479-1458 BC) w Deir el-Gahari w Tebach Zachodnich należy do kompleksu świątyń wraz ze świątyniami Menruhotepa II i Tutmozisa III. Wzniesiona została przez nadwornego architekta Senenmuta.
inizia ad imparare
Świątynia królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari
inizia ad imparare
Świątynia Amona w Karnaku
Budowa świątyni trwała bardzo długo. Jej początki sięgają Średniego Państwa, a największa rozbudowa miała miejsce za czasów XVIII dynastii (Nowe Państwo). Świątynia Amona leży niemal dokładnie na osi zespołu świątynnego w Deir el-Bahari.
Świątynie Amona w Karnaku należy do zespołu świątynnego. Zespół połączony jest aleją baranich sfinksów ze świątynią w Luksorze, do której zmierzała doroczna procesja z posągiem faraona transportowanym w świętej barce.
MALARSTWO EGIPSKIE
najczęściej temperę jajową oraz różne rodzaje gum i żywic. W Egipcie nie znano techniki fresku. Farbę nakładano na suche ściany. Malowidła zabezpieczano żywicąi, dlatego część dzieł w zaciemnionych pomieszczeniach przetrwała w stosunkowo dobrym stanie.
Wszystkie egipskie płaskorzeźby były malowane, trudno więc ustalić dokładną granicę między egipskim malarstwem a rzeźbą. Przedstawienia skromniejsze, wypełniające ściany grobowców, świątyń i pałaców malowano na płaskich powierzchniach, stosując
inizia ad imparare
Malowidła przedstawiały zwykle dwa kręgi tematyczne. Podróż zmarłego w zaświatach i egipskie bóstwa, oraz sceny z życia codziennego królewskiego dworu i typowe, codzienne zajęcia prostego ludu.
Od zasady tej odstępowano tylko w przypadkach malowideł przedstawiających robotników wykonujących prace fizyczne, gdzie kanon uniemożliwiał przedstawienie szczegółów wykonywanych czynności.
We wszystkich malowidłach stosowano specyficzny sposób przedstawiania postali ludzkiej, umożliwiający przekazanie największej ilości informacji - głowę, ręce i nogi przedstawiano z profilu, korpus zaś w ustawieniu frontalnym.
inizia ad imparare
Malowidło Tancerka i dwie muzykantki z grobowca Nakhta w Tebach
Nakht był astronomem i pisarzem Tutmozisa IV (XVIII dynastia) ok. 1400-1390 BC
(stożki mocowane na głowie wykonane były z tłuszczu nasyconego wonnościami)
inizia ad imparare
Malowidło z przedstawieniem polowania na dzikie ptactwo z grobu skryby Menny w Tebach
inizia ad imparare
Malowidło z przedstawieniem żniw i winobrania z grobu skryby Menny w Tebach
ok. 1400-1390 BC
inizia ad imparare
Malowidło z przedstawieniem gęsi z Medum z mastaby Nefermaat'a i jego żony Atet, 2600-2550 BC
inizia ad imparare
Płaczki z grobowca Ramose, wezyra faraonów Amenhotepa III i Echnatona, 1411-1375 BC
inizia ad imparare
Właściwy sarkofag Tutenchamona
inizia ad imparare
elementy królewskiego pochówku w okresie Nowego Państwa
SZTUKA EGEJSKA 2.900 - 1.100
Tylko w niewielkim stopniu weszły w skład tego, co nazywamy starożytną Grecją. Stało się tak, ponieważ Grecję stworzyły ludy, które zdobyły i zniszczyły wcześniejsze cywilizacje egejskie, tylko w niewielkim stopniu przyswajając sobie ich elementy.
Trzecim rejonem, w którym w epoce brązu rozwijały się niezależne cywilizacje był rejon Morza Egejskiego. Chociaż z biegiem wieków powstała w tym rejonie dość spójna cywilizacja grecka, poprzedzające ją formacje miały różne korzenie.
inizia ad imparare
SZTUKA EGEJSKA 2.900 - 1.100
Na największej wyspie Morza Egejskiego Krecie rozwijała się cywilizacja kreteńska, której późną fazę nazywamy okresem minojskim.
Na kontynencie i Peloponezie rozwijała się cywilizacja helladzka, której późną fazę nazywamy okresem mykeńskim. Na wyspach rozrzuconych między Kretą a Peloponezem rozwijała się cywilizacja cykladzka.
KRETA I KULTURA MINOJSKA 3.500 - 1.070
W historii cywilizacji kreteńskiej wyróżnia się cztery lub pięć okresów: - okres przedpałacowy - 3650-1900 BC, - protopałacowy (starych pałaców) - 1900-1700 BC, - neopałacowy - 1700-1425 BC, - popałacowy - 1425-1100 BC, - subminojski - po 1100 BC.
inizia ad imparare
KRETA I KULTURA MINOJSKA 3.500 - 1.070
Centra kultury kreteńskiej znajdowały się w kilku pałacach, z których najważniejszy był pałac w Knossos, oraz kilkunastu większych ośrodkach administracyjnych.
Obiekt nie jest typowym pałacem, ale zespołem ok. 1300 pomieszczeń zgromadzonych wokół otwartego dziedzińca i połączonych skomplikowanym układem korytarzy.
Odkryty i częściowo zrekonstruowany przez Arthura Evanca pałac w Knossos powstawał w okresie nowopałacowym (1700-1400 BC), w wyniku kolejnych zniszczeń i przebudów. Obecny kształt otrzymał w końcowej fazie tego okresu.
inizia ad imparare
Plan pałacu w Knososs
Charakterystyczny jest brak fortyfikacji, oraz istnienie w pobliżu pałacu osiedla willi zamieszkiwanych prawdopodobnie przez kreteńską elitę. Wskazuje to na specyficzne stosunki społeczne w których władza nie musiała izolować się od reszty społeczeństwa
W zespole znajdują się pomieszczenia kultowe, część mieszkalna władcy i dworu, jak i magazyny oraz warsztaty rzemieślnicze, co świadczy o tym, że pałac był centrum życia całej okolicznej ludności i miejscem wspólnych uroczystości.
inizia ad imparare
Sala tronowa pałacu w Knossos
inizia ad imparare
Megaron Królowej w Knossos
pomieszczenie znajdujące się w pałacu Knossos tuż za Salą Podwójnych Toporów, niedaleko megaronu króla. Oprócz słynnego fresku przedstawiającego delfiny wyróżnia się on unikalną instalacją sanitarną. obejmującą skanalizowaną łazienkę i toaletę.
inizia ad imparare
Kolumny z pałacu w Knossos, ok. 1600 BC
Wykonywane były z pni drzewa cyprysowego i ustawiane "do góry nogami", prawdopodobnie po to, aby opierane na gruncie nie zapuszczały korzeni. W budowlach późniejszych ustawiano je na kamiennych bazach i wieńczono talerzowymi głowicami.
Wyjątkowym elementem minojskiej architektury są kolumny, całkowicie różne od późniejszych, porządkowych kolumn greckich.
inizia ad imparare
Malowidło z Knossos: "Paryżanka", 1400 BC
W znaleziskach na Knossos znaczne miejsce zajmują przedmiotu służące pielęgnacji i podkreślaniu urody, co wydaje się jedną z cech kultury minojskiej. Paryżanka ma wyraźnie podkreśloną czerwień warg i zarysowany czarną kredką kontur oka.
Fragment fresku przedstawiający kobietę i nazwany "Paryżanka z Knossos" znajdował się pierwotnie na ścianie sanktuarium na piętrze pałacu w Knossos. Czerwony węzeł jest interpretowany przez fachowców jako atrybut bogini lub kapłanki.
inizia ad imparare
Liliowy książę, ok. 1550 BC
inizia ad imparare
Skok przez byka, rekonstrukcja fresku (Knossos(
inizia ad imparare
Figurka z przedstawieniem bogini z wężami z Knossos, 1500 BC
Charakterystyczny jest strój bogini opinający talię i całkowicie odsłaniającej piersi. Nie wiadomo, czy jest to strój rytualny, przysługujący kapłance, czy też figurka przedstawia typowy strój minojskich kobiet.
Na terenie pałacu w Knossos znaleziono figurki kobiet trzymających w obydwu dłoniach węże. Są one interpretowane jako przedstawienia bogini płodności, bogini ziemi, albo bóstwo chtoniczne, podobne egipskiej bogini Wadjet przedstawianej jako kobra.
inizia ad imparare
Ryton w kształcie głowy byka, 1600-1500 BC
Wino wylewało się przez pysk zwierzęcia. Byk był symbolem siły, władzy, ale i niebezpieczeństwa, zapewne forma rytonu nie była przypadkowa, a naczynie służyło być może celom kultowym.
Ryton to naczynie służące do spożywania napojów albo do ich rozlewania podczas libacji. Wczesne rytony miały proste formy, czasami jednak nadawano im wyszukane formy, jak w przypadku rytonu z Knossos wykonanego w formie głowy byka ze złotymi rogami.
KRETEŃSKA CERAMIKA
We wczesnym okresie minojskim dominowały zdobnicze motywy geometryczne: spirale, trójkąty, krzyże, linie krzywe, rybi szkielet.
Ceramika grecka zmieniała się zarówno pod względem form jak i dekoracji.
inizia ad imparare
Kamares 2100-1700 BC
W okresie pałacowym w okolicach Knossos pojawiła się tendencja do uproszczenia i geometryzacji wymienionych, naturalistycznych motywów zdobniczych.
W okresie średnim pojawiły się motywy ryb, ośmiornic, kwiatów, lilii, które utrzymały się w okresie późnym, ale opracowywane były z większą dowolnością i fantazją.
inizia ad imparare
Ośmiornica 1500 BC
inizia ad imparare
Styl Morski 1500 BC
inizia ad imparare
okres popałacowy 1390-1100 BC
MYKENY I KULTURA HELLADZKA
- wczesnohelladzki - 2800-2100 BC, - średniohelladzki - 2100-1550 BC, - póżnohelladzki - 1550-1050 BC.
rozwijała się w kontynentalnej części basenu Morza Egejskiego i na Peloponezie. Ogólna periodyzacja dzieli historię tej kultury na trzy okresy:
inizia ad imparare
3.000 - 1.100 BC
Okres późnohelladzki był właśnie okresem przejmowania wpływów przede wszystkim kultury minojskiej i rozwoju głównego centrum w Mykenach, dlatego rozwijająca się tam kultura nazywana jest mykeńską.
Kulturę helladzką tworzyli przybysze napływający z północnego wschodu, Anatolii, opanowujący tereny Tessalii, Beocji, Attyki i Peloponezu, a potem zdobywający wyspy cykladzkie i Kretę, ulegają wpływom rozwijającej się tam zupełnie odmiennych kultur.
inizia ad imparare
Brama Lwic w Mykenach, 1250 BC
Brama Lwic została zbudowana z trzech potężnych megalitów i zwieńczona płaskorzeźbą przedstawiającą dwie lwice flankujące kolumnę. Ustawiony na postumencie, na którym wspierają łapy obydwie lwice pilaster z głowicą uważany jest za symbol potęgi Myken.
Umocnienia, mury obronne i potężne bramy pojawiały się stopniowo, w miarę zdobywania nowych ośrodków i tworzenia własnych siedzib. W Mykenach potężne mury cyklopowe powstały podczas drugiej rozbudowy mykeńskiej cytadeli w połowie XIII w.BC.
inizia ad imparare
Złota "maska Agamemnona" z grobu szybowego (krąg A) w Mykenach, 1550-1500 BC
Okazało się, że jest ona znacznie wcześniejsza i pochodzi z lat ok. 1550-1500 BC. W ostatnich latach autentyczność maski jest kwestionowana.
Maska Agamemnona to maska wykonana ze złotej blachy, znaleziona przy zwłokach odkrytych w grobie szybowym w Mykenach. Odkrywca maski, niemiecki archeolog Heinrich Schliemann sądził, że odkrył grobowiec króla Agamamnona - stąd nazwa maski.
inizia ad imparare
Plan pałacu w Tirynsie, 1500-1200 BC
z przylegającym do niego królewskim megaronem, do którego prowadzi droga wiodąca od bramy we wschodnim murze (1) przez pochylnię (2) i dwa kolejne dziedzińce (4). W grubości murów mieściły się pomieszczenia magazynowe oraz (prawdopodobnie) więzienie (3).
Otoczone grubymi murami wzgórze podzielone jest na dwie części: obszerny dziedziniec (9) przeznaczony na schronienie dla okolicznej ludności w przypadku ataku nieprzyjaciela, oraz akropol. Centrum akropolu stanowi reprezentacyjny dziedziniec (5)
inizia ad imparare
Wzgórze w Tirynsie: droga od bramy głównej do megaronu (M), oraz drogi wypadowe
Ślady fundamentów najstarszych budowli pochodzą z czasów przedhelleńskich. W latach 2000-1600 powstało pierwsze zwarte osiedle, a akropol budowano w trzech etapach od 1500 BC.
Tiryns to należący do kultury mykeńskiej pałac położony na warownym wzgórzu w Argolidzie na Peloponezie. Wzgórze zamieszkane było od kilku tysięcy lat, ale budowla, jaka przetrwała w ruinie do współczesności powstała w latach 1300-1200 BC.
inizia ad imparare
rekonstrukcja megaronu w Tyrynsie
inizia ad imparare
Plan megaronu w Tyrynsie
KULTURA CYKLADZKA 2.900 - 1.100
Cywilizacja na zasiedlonych już wcześniej wyspach Morza Egejskiego zwanych Cykladami rozwijała się od ok. 3000 BC i trwała do nagłego końca spowodowanego wybuchem wulkanu na Therze. Wyspa uległa w znacznej części zatopieniu.
inizia ad imparare
KULTURA CYKLADZKA 2.900 - 1.100
Rozwijające się tam wspaniałe miasto Akrotiri zostało zasypane popiołem wulkanicznym, a pozostałości kultury uległy dominacji rozkwitającej kultury minojskiej z jednej strony i kontynentalnej kultury helladzkiej z drugiej.
inizia ad imparare
idol typu Spedos 2200-2000 BC
inizia ad imparare
Harfista 2500-2200 BC
Większość idoli to przedstawienia pojedynczych postaci, wykonywane w różnych, wyraźnie odrębnych typach. Najciekawsze z nich są postaci muzyków - flecistów i harfistów przedstawionych z instrumentami. Pochodzą one z ok. 2500 BC.
Najważniejszym świadectwem cykladzkiej sztuki są idole - figurki postaci ludzkich (rzadziej zwierzęcych) wykonywane z marmuru (w późniejszym okresie również z terrakoty i ze złota), początkowo niewielkie, z czasem osiągające niemal naturalną wielkość.

Devi essere accedere per pubblicare un commento.