1.3 Konstytucja i inne źródła prawa konstytucyjnego - obowiązywanie konstytucji

Konstytucja aktem normatywnym powszechnie obowiązującym

wiąże wszystkie organy władzy publicznej i obywateli

specyfika konstytucji polega na:

1 strukturze i charakterze prawnym przepisów konstytucji 2 zasadach i formach jej stosowania 3 gwarancjach jej przestrzegania

rodzaje przepisów w konstytucji

1 przepisy do samoistnego stosowania 2 przepisy sformułowane w sposób ogólny, niejako wskazówki dla ustawodawcy w procesie tworzenia na ich bazie innych ustaw 3 zasady konstytucyjne

zasady konstytucyjne - 1

przepisy o charakterze klauzul generalnych, sformułowane przy pomocy hasła, ustalenie jego znaczenia przy interpretacji i stosowaniu konstytucji

zasady konstytucyjne - 2

1 podstawowa wskazówka dla określenia aksjologii konstytucji (odwołania do innych systemów wartości), 2 uelastyczniają konstytucję - dostosowanie do zmiany warunków 3 wyższa ranga wśród norm konstytucyjnych

preambuła - cele

wskazuje historyczne i polityczne podstawy konstytucji, wyraża konstytucyjną tożsamość i wskazówka do odnalezienia aksjologii konstytucji - nie każdy wstęp ma charakter normatywny

stosowanie konstytucji

1 zakaz podejmowania działań sprzecznych 2 obowiązek podejmowania działań i unormowań służących realizacji konstytucji 3 powoływanie norm i zasad konstytucyjnych jako bezpośredniej podstawy, tam gdzie jest to możliwe

koncepcje stosowania konstytucji

1 zasada pośrenidczącej roli konstytucji - konstytucja aktem skierowanym do ustawodawcy 2 zasada bezpośredniego stosowania - tam, gdzie postanowienia są sformułowane precyzyjnie do danej sytuacji, najpierw stosuje się konstytucję, potem inne ustawy

formy sądowego stosowania konstytucji - 1

1 samoistna podstawa rozstrzygnięcia - norma nadaje się do bezpośredniego stosowania, a ustawodawstwo zwykłe nie normuje tej kwestii lub normuje ją częściowo

formy sądowego stosowania konstytucji - 2

współstosowanie normy konstytucyjnej i postanowień ustawowych - sąd będzie musiał wybrać tę wykładnię, która najpełniej realizuje normy konstytucji

formy sądowego stosowania konstytucji - 3

w przypadku konfliktu norma konstytucyjna a ustawowa - sąd dokonuje takiej interpretacji przepisu, by była zgodna z konstytucją albo podjąć działania w celu usunięcie niekonstytucyjnego przepisu z systemu prawa

gwarancje przestrzegania konstytucji

1 procedura odpowiedzialności konstytucyjnej (impeachment), 2 sądownictwo administracyjne (badani zgodności decyzji ind z ustawami) 3 badanie zgodności ustaw z konstytucją

modele procedury badania zgodności ustaw z konstytucją

1 model kontroli rozproszonej 2 model kontroli skoncentrowanej

model kontroli rozproszonej (USA)

kompetencja orzekania o zgodności ustaw z konstytucją przysługuje wszystkim sądom, a rola rozstrzygnięcia zależy od miejsca danego sądu w hierarchii, charakter incydentalny - sąd nie uchyla obowiązywania przepisu, tylko odmawia jego użycia w danej sprawie

model kontroli skoncentrowanej (Polska)

istnienie quasi-sądowego organu do kontroli konstytucyjności ustaw - inne sądy nie mają tego prawa, tylko zwracają się z pytaniem do takiego trybunału, skutek orzeczenia o niekonstytucyjności - generalne uchylenie przepisu