Antyczny Rzym

ENEASZ

mityczny przodek Rzymian; uciekł z Troi i podobno założył Rzym

753 r.B.C

założenie Rzymu przez Romulusa

Romulus

założycieli Rzymu; twórca senatu; podzielił Rzym na kurie, społeczeństwo zaś na 2 warstwy: PATRYCJUSZY i PLEBEJUSZY

AUTOCHTON

rodowity mieszkaniec jakiegoś miejsca

SERWIUSZ TULIUSZ

wprowadzenie centurii; otoczenie Rzymu murem

CENTURIA

jednostka wojskowa, którą mieli wystawić mieszkańcy (im bogatsi obywatele tym więcej musieli wystawić)

509 r.B.C

początek REPUBLIKI w Rzymie

REPUBLIKA

ustrój polityczny, w którym każdy wolny obywatel, ale każdy obywatel ma też obowiązek wojskowy i płacenia podatków

1. DYKTATOR

powoływany na 6 miesięcy w okresie zagrożenia; miał władzę absolutną

2. KONSULOWIE (dwóch)

najwyżsi urzędnicy; ich władza ograniczona była tylko wetem trybunów ludowych i prawem odwoławczym ludu

3. PRETORZY (<40 r.ż)

mieli władzę wojskową; pilnowali porządku w mieście; mieli uprawnienia sądownicze i cywilne

4. CENZORZY

sprawowali funkcję max. 6 miesięcy; sporządzali listy mieszkańców (i ich majątków) oraz listy senatorów; organizatorzy przedsięwzięć publicznych; stróże moralności

5. EDYLOWIE

pilnowali porządku w mieście; organizowali dostawy zboża i igrzyska

6. KWESTORZY

pomagali konsulom zarządzać finansami; zazwyczaj młodzi ludzie rozpoczynający karierę

LIKTORZY

nosili przed urzędnikami pęk rózg (symbol władzy)

SENAT

decydował o wszystkim; składał się z 300 najdostojniejszych urzędników

TRUBUNI LUDOWI

urząd stworzony dla plebejuszy; mieli prawo weta, aresztowania urzędnika, zwołania zgromadzeń ludowych i zgłaszania wniosków

KOMICJA

zgromadzenie ludowe

KOMICJA CENTURALNE

wybierali konsulów i pretorów; decydowały o wojnie i pokoju

KOMICJA TRIBUSOWE

uchwalały prawo; wyznaczały kwestorów i edylów; stan majątkowy był nieistotny

ZGROMADZENIE PLEBEJSKIE

powoływało trybunów ludowych i edylów; ogólnie dbali o interes plebejuszy

KOMICJA KURIALNE

jedynie rola formalna

494 r.B.C

bunt plebejuszy na wzgórzu Awenty

449 r.B.C

ogłoszenie PRAWA XII TABLIC

NOBILOWIE

arystokracja urzędnicza (zarówno plebejusze i patrycjusze)

WŁADZA KOLEGIALNA

więcej niż 1 osoby

390 - 348 B.C

walki Galów z Rzymianami

338 r.B.C

podporządkowanie sobie LATYNÓW przez Rzymian

321 r.B.C

bitwa pod CAUDIUM - pokonanie SAMOLOTÓW przez Rzymian

280 r.B.C

bitwa pod HERAKLEĄ [Epir <--->Rzym]; zwycięstwo Pyrrusa

PYRRUS

król Epiru

279 r.B.C

bitwa pod ASCULUM; pyrrusowe zwycięstwo

275 r.B.C

Pyrrus wraca do Italii; kolejna bitwa (pod BENWENTEM) - klęska Epiru

264 r.B.C

podbicie przez Rzymian TARENTU i VOLSINII, czyli już całego Półwyspu Apenińskiego

SPRZYMIERZEŃCY

ludzie z podbitych przez Rzymian ziem, które wstąpiły do armii rzymskiej; niezależni, ale nie mogli zawiązywać układów

EKWICI

jazda rzymska (najbogatsi)

VELITES

lekkozbrojni piechurzy, którzy obrzucali przeciwnika niebezpiecznymi przedmiotami

HASTATI

najmłodsi legioniści, walczyli w pierwszym rzędzie

PRINCIPES

średni legioniści, drugi szereg

TRIARII

najstarsi legioniści, walczyli w ostatnich szeregach

MANIPUŁ

2 centurie

DRUŻYNA

8 żołnierzy

CENTURIA

10 drużyn (CENTURION - przywódca centurii)

LEGION

30 manipułów

DECYMACJA

kara za tchórzostwo podczas walki - stracenie co 10 osoby z oddziału

I WOJNA PUNICKA

264 - 241 B.C

261 r.B.C

bitwa morska pod MYLAE (zwycięstwo Rzymian)

241 r.B.C

bitwa koło WYSP EGADZKICH (zwycięstwo Rzymian)

II WOJNA PUNICKA

218 - 202 B.C

219 r.B.C

atak Hannibala na SAGUNT

216 r.B.C

bitwa pod KANNAMI (zwycięstwo Punitów - Kartagińczyków)

202 r.B.C

bitwa pod ZOMĄ (zwycięstwo Rzymian)

PUBLIUSZ KORNELIUSZ SCYPION

wybitny wódz rzymski, który zwyciężył Hannibala

HAMILKAR BARKAS

król Kartaginy, który rozpoczął podbój Hiszpanii

HANNIBAL

król, który prowadził wojnę z Italią (bardzo skutecznie)

III WOJNA PUNICKA

149 - 146 B.C

215 - 168 B.C

WOJNA MACEDONII Z RZYMEM

197 r.B.C

bitwa pod KYNOSKEFAJ (zwycięstwo Rzymian)

168 r.B.C

bitwa pod PYDNĄ (ostateczna porażka Rzymian)

146 r. B.C

powstanie Greków przeciwko Rzymianom (zniszczenie Koryntu)

ok. 140 r.B.C

cała Grecja podporządkowana Rzymowi

MALWERSACJA

przywłaszczenie powierzonego mienia

VILLA

wielkie gospodarstwa (25-60 ha); najczęściej hodowano w nich oliwki i winogrona

PROLETARIAT

grupa społeczna, w którą wchodzili chłopi, którzy stracili majątek kiedy byli na wojnie

REFORMY GRAKCHÓW

Tyberiusza i Gajusza; próba ograniczenia wielkości majątków ziemskich do 250 ha, nadwyżki miano oddać proletariuszom; Grakchów zabito.

OPTYMACI

stronnictwo w senacie: bogate rodziny sprzeciwiające się reformom i demokratyzacji Rzymu

POPULARZY

stronnictwo w senacie: działali w interesie najbiedniejszych, chcieli, aby władza była w rękach całego ludu.

REFORMA WOJSKOWA

wprowadzenie armii zawodowej; żołnierzom zapewniano ekwipunek i płacono żołd, każdy żołnierz służył 16 lat

73 r.B.C

powstanie GLADIATORÓW w KAPUI pod wodzą SPARTAKUSA

71 r.B.C

pokonanie powstańców przez wojsko rzymskie (10 legionów) pod wodzą Krassusa

I TRIUMWIRAT

/

52 r.B.C

powstanie Galów (dowódca WERCYNGETORYKS); bitwa pod ALEZJĄ - zwycięstwo Rzymian

48 r.B.C

Cezar pokonuje swoich przeciwników politycznych w bitwie pod FARSALOS

ALEA IACTA EST!

KOŚCI ZOSTAŁY RZUCONE!

luty 44 r.B.C

Juliusz Cezar przyjmuje tytuł "dyktatora wieczystego"

15 marzec 44 r.B.C

zasztyletowanie Cezara

II TRIUMWIRAT

I

42 r.B.C

bitwa pod FILIPPI (Rzym <---> Macedonia)

31 r.B.C

bitwa pod AKCJUM (starcie Antoniusza i Oktawiana); Oktawian przyjmuje władzę

KOMEDIA REPUBLIKI

44 lata rządów Augusta Oktawiana (od 13.01.27 r.B.C)