dziedziczenie testamentowe

spadkobranie

wejście w ogół praw, które posiadał zmarły

wraz ze śmiercią gasły

uprawnienia małego wynikające z prawa rodzinnego, m.in. patria potestas, manus, tutela

na spadkobiercę przechodziły

wszelkie prawa natury majątkowej, rzeczy materialne, uprawnienia (prawa rzeczowe),

na spadkobiercę nie przechodziły

upewnienia czysto osobiste

uprawnienia czysto osobiste

wierzytelności wynikające z niektórych deliktów, służebności osobiste (usus czy ususfructus), zobowiązanie uiszczenia kary prywatnej z tytułu popełnionego deliktu

w prawie archaicznym na spadkobiercę przechodziły też

prawa i obowiązki wynikające z prawa sakralnego

spadkobranie to przykład

sukcesji uniwersalnej

spadkobranie jako sukcesja uniwersalna bo

wszelkie prawa i obowiązki przechodziły na spadkobiercę na skutek jednego zdarzenia prawnego

powołana do spadku osoba powinna

nabyć spadek, czyli wyrazić wolę jego przyjęcia

acquisitio hereditatis

wyrażenie woli przyjęcia spadku

nie można rozporządzać w testamencie

częścią swojego majątku, a pozostałą część zostawić do dziedziczenia beztestamentowego, wtedy dziedzic dostaje wszystko

dziedzic prawa pretorskiego nie był

sukcesorem uniwersalnym jakim był dzidzia prawa cywilnego (heres)

bonorum possessor stawał się jedynie

posiadaczem poszczególnych przedmiotów wchodzących w skład spadku, które mógł dopiero nabyć na własność w drodze zasiedzenia

środki ochrony które pretor nadawał bonorum possessorowi

interdictum quorum bonorum (o wydanie majątku spadkowego) oraz skargi z zastosowaniem fikcji bądź z przestawionymi podmiotami

bonorum possessor to tak

loco heredis

w prawie poklasycznym zacierały się różnice między

hereditas i bonorum possessio

dziedziczenie testamentowe było znane

już w prawie archaicznym

testament

jednostronne rozporządzenie ostatniej woli na wypadek śmierci, zawierające ustanowienie dziedzica, do jego ważności nie wymagał zgody dziedzica

testament rodził skutki

z chwilą śmierci spadkodawcy

prawo rzymskie ustawy XII tablic testamenty:

testamentum calatis comitiis i testamentum in procinctu

testamentum calatis comitiis

1 mógł być sporządzony w czasie pokoju na zwoływanych 2 razy do roku zgromadzeniach ludowych 2. nie był ew pełni jednostronnym oświadczeniem bo do swej ważności Potrzebowa udzielenia aprobaty przez zgromadzony populus (w formie uchwały)

testamentum in procinctu

forma odpowiednia na wypadek wojny, polegał na jednostronnym oświadczeniu woli testatora wobec kilku najbliżej stojących w szyku bojowym świadków

z najstarszych form testamentu

nie można było skorzystać w nagłej potrzebie

testament mancypacyjny

prywatna forma testamentu sporządzona w drodze interpretacji ustawy XII tablic

testamentum calatis comitiis i testamentum in procinctu zanikły

pod koniec republiki, zastąpił je testament pretorski

podstawą skuteczności testamentu pretorskiego była zapowiedź pretora

w edykcie, że udzieli bonorum possessio każdemu kto przedłoży pisemny dokument opatrzony pieczęciami 7 świadków 95+familiae empor i libripens). Odpadła więc konieczność dokonywania pozornej mancypacji

okres poklasyczny testamenty

1. testament polegający na wpisaniu ostatniej woli testatora do akt sądowych 2. złożenie ostatniej woli testatora w kancelarii cesarza 3. testamentum tripertitum

testamentum tripertitum

prywatna forma testamentu pisemnego wzorowana na wymogach prawa cywilnego, pretorskiego i konstytucjach cesarskich

prawo cywilne

świadkowie i ich obecność (testamentum tripertitum)

konstytucje cesarskie

podpisy testatora i świadków (testamentum tripertitum)

edykty pretorskie

pieczęcie i liczba świadków (testamentum tripertitum)

istniały formy testamentu

obostrzone i złagodzone

obostrzone formy testamentu

np. dla niewidomych

złagodzone formy testamentu

w wypadku zarazy

testament holograficzny

najnowocześniejsza forma testamentu, własnoręcznie sporządzony i podpisany przez testatora, bez potrzeby udziału świadków

testament żołnierski

mógł być sporządzony w dowolny sposób byleby wola testatora była wyraźnie sformułowana (wprowadzony za czasów Cezara)

testamentum militis

testament żołnierski, wprowadzony za czasów Cezara

testament żołnierski był ważny

nawet bez wyznaczenia dziedzica, poprzez rozdysponowanie majątku za pomocą legatów

testament żołnierski tracił ważność w

rok po zwolnieniu ze służby wojskowej