dzieje

andenes

tarasy uprawne na stokach górskich. Zabezpieczały uprawy przed lawinami błotnymi, wyżywiały ludność, ograniczały zalewanie wiosek

co uprawiali Inkowie?

bawełnę, kukurydzę, dynię, fasolę, ziemniaki, quinoa, ziemia mieszana z wapnem, nawóz z ryb

Moray

„laboratorium rolnicze Inków” – różnica wysokości między najniższym a najwyższym tarasem to około 30 metrów.

curacas

lokalni wodzowie państwa Inków

mitmaq

ludność przesiedlana, najemnicy

minka/faena

praca dla dobra wspólnoty

huacas

sanktuaria

Podział ziem w państwie Inków?

• Państwa (Słońca), Rodu Inki, wspólnot ayllu, sanktuariów (huacas)

Mita

w jej zakres wchodziła obowiązkowa służba (na kształt podatku/trybutu) na rzecz władcy i państwa lub curacas, system rotacyjny

quipu camayoc

ludzie odpowiedzialni za prowadzenie zapisków w quipu, funkcja przekazywana z ojca na syna, tylko mężczyźni

Qhapac Nan

królewski trakt, główny trakt – system komunikacji, dróg i mostów, które objęły całe terytorium państwa inkaskiego.

Państwo Trójprzymierza - jakie 3 altepeme się na nie składały?

Tenochtitlan, Tlacopan i Tezcoco

NIXTAMALIZACIÓN

A: proces wzbogacania ziaren kukurydzy o niacynę i potas

Milpa

A: system uprawiania „trzech sióstr” – kukurydza sobie rośnie i stanowi tyczki dla fasoli, fasola użyźnia glebę, bo jej korzenie wydzielają potas, dynia stanowi idealną ściółk

chinampas

A: sztuczne wysepki tworzone wzdłuż wybrzeży jeziora, składały się z błota, mułu i zbutwiałych roślin. Do użyźniania chinampas wykorzystywano odchody zwierzęce i ludzkie

Tlatelolco

największy Targ (prawdopodobnie na terenie całej ówczesnej Ameryki), dziennie odwiedzało go nawet 25 000 ludzi.

przykładowe trybuty

jedzenie, drewno, towary luksusowe (sól, miód, kakao), niebieskie i zielone kamienie, pióra Quetzala, gotowe produkty rzemieślnicze, usługi, siłę roboczą (np. przy rozbudowie infrastruktury i jej utrzymaniu) i wojsko

Tememes i mecapalli (A)

Tragarze i sposób, w jaki transportowali towary, • Ciężar był równomiernie rozłożony po kręgosłupie za pomocą taśmy zaczepionej o czoło

Pochteca (A)

administratorzy targów, tworzyli niejaką gildię tworzącą legislację i sprawującą jurysdykcję nad całym targiem. Jako jedyni mieli pozwolenie na handel dalekosiężny i obrót materiałami luksusowymi.

Matricula de tributos (A)

z około 1520 roku – kopia spisu trybutów płaconych na rzecz Tenochtitlanu, aneks 16 kart umieszczonych w Codex de Mendoza z 1541-1542

Antonio de Mendoza (A)

pierwszy wicekról

desygnaty

wskazywanie na przedmioty zainteresowania (podczas komunikacji niewerbalnej)

lenguas, indios ladinos, nahuatlatos

L: tłumacze, Byli oni pozyskiwani przymusowo lub porywani i traktowani jak zwykli niewolnicy. IL: Indianie przyuczeni i wyszkoleni w konwentach franciszkańskich do pracy tłumacza, N: tłumacze ustni z języków rdzennych na hiszpański

Real Cedula

1500, dekret królewski Izabeli Kastylijskiej uznający mieszkańców Nowego Świata za ludzi

Podział tubylców

Indios bravos I Indios mansos

Hatuey

jeden z liderów opozycji na Hispanioli, a później na Kubie. Został spalony na stosie.

Libertos/negros

nadużywający pozycji i agresji „wyzwoleni” niewolnicy, którzy wykorzystywani byli przez kolonizatorów do pełnienia funkcji pseudo-milicji

Veracruz

hiszpańskie państwo założone przez Cortesa w 1519 roku w Meksyku

Malinche (Dona Marina, Malintzin)

Malinche (Dona Marina, Malintzin)

Tożsamość chicanos

Tożsamość chicanostożsamość na pograniczu kultur

Ewangelizacja - ile trwała?

1524-1570

hegemon (A)

osoba zbierająca trybuty

Marticula de Tributos

z około 1520 roku – kopia spisu trybutów płaconych na rzecz Tenochtitlanu, aneks 16 kart umieszczonych w Codex de Mendoza z 1541-1542.

1526

– ORDENANZAS królewskie o dobrym traktowaniu indios.

Theodor de Bry

autor rycin, które kształtowały narrację Europejczyków.

Real Cedula

1500 – Izabela Kastylijska dekretem królewskim (Real Cedula) uznaje mieszkańców Nowego Świata za ludzi (należało to zrobić, żeby móc ich nawracać)

1511 (las casas)

1511 (las casas) uczestniczył w mszy Antonio Montesinosa (dominikanin obserwujący pacyfikację i kolonizacje Kuby, pierwszy krytyk postępowania świeckich osadników) – przyłączył się do obrońców ludności tubylczej