Europa i świat po Wiośnie Ludów

1861

Wybuch wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych.

1865

Zakończenie wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych.

1859

Wojna Królestwa Sardynii i Francji z Austrią. przyłączenie Lombardii

1859

Podczas wojny powstał Czerwony Krzyż.

1860

Plebiscyty w państwach północnych Włoch. Opowiadają się za połączeniem swoich państw do Królestwem Sardynii.

1860

Wybuch rewolucji w Królestwie Obojga Sycylii. Wyprawa 1000 czerwonych koszul Garibaldiego

1860

Królestwo Sardynii zajmuje większą część Państwa Kościelnego.

1861

Powstanie Królestwa Włoch.

1864

Wojna Prus i Austrii z Danią. Prusy przyłączyły Szlezwik, a Austria Holsztyn.

1866

Wojna prusko – austriacka. Po stronie Prus walczyły również Włochy. Do Prus przyłączono Holsztyn a do Włoch Wenecję.

1866

Bitwa pod Sadową. klęska Austrii

1867

Rozwiązanie Związku Niemieckiego. Powstanie Związku Północnoniemieckiego

1867

Przekształcenie Cesarstwa Austriackiego w Cesarstwo Austro – Węgier.

1870 – 1871

Wojna francusko – pruska zakończona pokojem we Frankfurcie nad Menem. Do Niemiec przyłączono Alzację i Lotaryngię.

1870

Bitwa pod Sedanem Napoleon III został wzięty do niewoli

1870

Do Włoch przyłączono Rzym

1871

Powstanie Cesarstwa Niemieckiego

1871

Wybuch Komuny Paryskiej w Paryżu. Powstanie III Republiki francuskiej

Abraham Lincoln

Prezydent USA podczas wojny secesyjnej. Zniósł niewolnictwo. Zamordowany w 1865 r.

Jefferson Davies

Prezydent Konfederacji Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Robert Lee

Głównodowodzący wojskami Konfederacji podczas wojny secesyjnej

Ulysses Grant

Głównodowodzący wojskami Unii podczas wojny secesyjnej.

Camilo Cavour

Premier Królestwa Sardynii, który doprowadził do zjednoczenia Włoch

Wiktor Emanuel II

Król Sardynii z dynastii sabaudzkiej, który został pierwszym królem zjednoczonych Włoch.

Giuseppe Garibaldi

Rewolucjonista włoski. Stanął na czele Wyprawy 1000 Czerwonych Koszul do Królestwa Obojga Sycylii, które po zwycięstwie przekazał Wiktorowi

Otto von Bismarck

Kanclerz Prus, który doprowadził do zjednoczenia Niemiec. Pierwszy kanclerz zjednoczonych Niemiec.

Wilhelm I

Król Prus z dynastii Hohenzollernów, od 1871 r. pierwszy cesarz niemiecki...

Napoleon III

Cesarz francuski, który przyczynił się do powstania zjednoczonych Włoch. Wzięty do niewoli podczas wojny francusko – pruskiej.

Jarosław Dąbrowski

Uczestnik powstania styczniowego. Rewolucjonista, który dowodził wojskami rewolucyjnymi podczas Komuny Paryskiej.

Wiktoria

Królowa brytyjska w drugiej połowie XIX w. Symbol potęgi kolonialnej Wielkiej Brytanii.

Eduard Bernstein

Główny ideolog socjalizmu

Karol Marks

Twórca koncepcji walki klas i ideologii komunistycznej.

Fryderyk Engels

Współtwórca ideologii komunistycznej.

Michaił Bakunin

Główny ideolog anarchizmu.

Leon XIII

Papież, który ogłosił w 1891 r. encyklikę Rerum novarum, w której zawarto główne założenia ideologii chrześcijańskiej demokracji

Karol Darwin

Twórca teorii ewolucji gatunków.

Dmitrij Mendelejew

Opracował układ okresowy pierwiastków.

Maria Skłodowska - Curie

Wraz z mężem badała promieniotwórczość. Odkryli dwa pierwiastki - polon i rad. Uzyskała nagrodę Nobla z fizyki i chemii.

Pierre Curie

Prekursor promieniotwórczości. Wraz z żoną odkrył pierwiastki polon i rad.

Ludwik Pasteur

Chemik i biolog francuski, który wynalazł szczepionkę przeciwko wściekliźnie.

Wilhelm Roentgen

Niemiecki fizyk, który odkrył promienie X.

Karl Benz

Inżynier niemiecki, który skonstruował silnik spalinowy.

Gottlieb Daimler

Inżynier niemiecki, który skonstruował silnik spalinowy.

Rudolf Diesel

Inżynier niemiecki, który wynalazł wysokoprężny silnik spalinowy.

Ferdynand Zeppelin

Skonstruował sterowiec.

Orville i Wilbur Wight

Konstruktorzy pierwszego samolotu. Dwupłatowca Flyer

Joseph Swan

Brytyjski wynalazca żarówki elektrycznej.

Thomas Edison

Amerykanin, który udoskonalił żarówkę Swana. Zbudował w Nowym Yorku pierwszą elektrownię publiczną. Konstruktor fonografu

Aleksander Graham Bell

Wynalazł telefon.

Gugliemo Marconi

Konstruktor radia.

Auguste i Louis Lumiére

Konstruktorzy kinematografu. Pionierzy kinematografii i twórcy pierwszego filmu.

Abolicjonizm

Ruch dążący do całkowitego zniesienia niewolnictwa w USA w XIX w.

Konfederacja

Stany południowe, które wystąpiły z Unii i ogłosiły powstanie Skonfederowane Stany Ameryki.

Unia

Stany północne podczas wojny secesyjnej.

Secesja

Wystąpienie 13 stanów z Unii i zawiązanie Konfederacji Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Kolonializm

Polityka państw polegająca na opanowaniu i utrzymaniu w zależności politycznej i gospodarczej słabo rozwiniętych krajów.

Metropolia

Państwo, które założyło kolonię.

Eksterminacja

Wyniszczenie lub masowa zagłada ludności.

Sipajowie

Żołnierze indyjscy służący w armii brytyjskiej.

Burowie

Potomkowie osadników holenderskich, zamieszkujący ziemie Afryki Południowej.

Industrializacja

Uprzemysłowienie. Upowszechnienie się przemysłu.

Urbanizacja

Rozwój miast.

Proletariat

Robotnicy wielkoprzemysłowi.

Rewolucja proletariacka

Rewolucja społeczna, podczas której robotnicy przejma władzę obalając rządy kapitalistów. Miała zakończyć wyzysk i wprowadzić rządy robotników.

Socjalizm

Ideologia XIX w., która kładła nacisk na poprawę bytu robotników poprzez wprowadzenie reform socjalnych.

Komunizm

Ideologia XIX w., której twórcami byli Karol Marks i Fryderyk Engels. Głosiła konieczność rewolucji społecznej, na skutek której władze przejmie proletariat. ich celem było upaństwowienie własności i wprowadzenie równości społecznej.

Anarchizm

Ideologia 2 połowy XIX w. Głosiła, że należy zlikwidować instytucje państwa na drodze rewolucji i zastąpić je wspólnotami społecznymi. Jej twórcą był Michaił Bakunin.

Chadecja

Popularna nazwa ideologii chrześcijańskiej demokracji, której twórcą był papież Leon XIII. Głosiła konieczność poprawy bytu robotników i walkę o poszanowanie godności ludzkiej.

Nacjonalizm

Ideologia głosząca, że interes własnego narodu jest wartością najwyższą, a każdy naród powinien mieszkać we własnym państwie.

Szowinizm

Skrajny nacjonalizm. Ideologia, zgodnie z którą dany naród jest lepszy od innych. Wiąże się z bezkrytycznym stosunkiem do swojego narodu i nienawiścią do innych narodów.

Syjonizm

Nacjonalizm żydowski. Ideologia, która powstała w drugiej połowie XIX w. Zgodnie z nią Żydzi powinni powrócić do Palestyny i odrodzić tam państwo żydowskie.

Emancypacja

Ruch, który narodził się pod koniec XIX w. i który walczył o równouprawnienie kobiet i mężczyzn.

Sufrażystki

Kobiety, które walczyły o przyznanie kobietom praw politycznych (prawa uczestniczenia w wyborach do parlamentu).

Darwinizm

Poglądy Karola Darwina dotyczące ewolucji gatunków.

Pasteryzacja

Zastosowanie wysokiej temperatury do zabicia drobnoustrojów w żywności, co umożliwia jej dłuższe przechowywanie.

Pozytywizm

Kierunek w filozofii i literaturze uznający, że świat można poznać wyłącznie na podstawie wiedzy naukowej.

Naturalizm

Kierunek w sztuce XIX w., który wykształca się z realizmu, a który polega na odzwierciedleniu rzeczywistości nie unikając pokazywania brzydoty otaczającego nas świata.

Realizm

Kierunek w sztuce XIX w., który polegał na jak najwierniejszym oddaniu rzeczywistości.

Impresjonizm

Kierunek w sztuce w 2 połowie XIX w., którego twórcy ukazywali własną wizję rzeczywistości za pomocą nanoszenia barwnych plam.

Symbolizm

Kierunek w sztuce 2 połowy XIX w., który ukazuje rzeczywistość za pomocą symboli

Kultura masowa

Kultura, która narodziła się na przełomie XIX i XX wieku. Była to kultura skierowana do mas i popularna. Cechy: łatwa w odbiorze, rozrywkowa, nastawiona na zysk.

Historyzm

Nurt w architekturze XIX w. Naśladowanie dawnych, wielkich stylów w sztuce i architekturze. Zaliczamy do niego: neogotyk, neoromanizm, neorenesans czy neobarok.

Eklektyzm

Łączenie w jednej budowli w sposób swobodny, często niezgodnych ze sobą, elementów wybranych z różnych stylów architektonicznych

Secesja

Styl w sztuce i architekturze europejskiej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszego XX wieku. Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są: płynne, faliste linie, ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna.