Historia Starożytny Rzym

Założenie Rzymu

753 r pne

Wojna o Tarent

280-275r. pne

Kapitulacja Tarentu

272r pne

koniec podboju Italii

264r. pne

Era - królewska

753-509r. pne

Era - republika

509-27r pne

Era - cesarstwo

27pne - 476 r ne

Reforma Serwiusza Tuliusza

VIw pne

Wprowadzenie urządu trybuna ludowego, edyla plebejskiego i zgromadzenia plebejskiego

494r. pne

Prawo XII Tablic

449r pne

I wojna punicka

264 - 241 pne

Bitwa pod Mylae (I wojna punicka)

260r pne

Bitwa pod Eknomos (I wojna punicka)

256r pne

Bitwy pod wyspami Egadzkimi (I wojna punicka)

241r. pne

II wojna punicka

218 - 201r. pne

Bitwa pod Kannami (II wojna punicka)

216r. pne

Bitwa pod Zamą

202r pne

III wojna punicka

149 - 146r. pne, Kartagina

I triumwirat

60r pne - Gajusz Juliusz Cezar, Gnejusz Pompejusz, Marek Krassus

II triumwirat

43r. pne - Oktawian, Marek Antoniusz, Marek Lepidus

bitwa pod Filippi (II triumwirat)

42r pne

bitwa pod Akcjum (II triumwirat)

31r pne

podbicie Galii (Juliusz Cezar)

58-51r pne

Podbicie Brytanii (Juliusz Cezar)

55-54r pne

Powstanie Wercyngetoryksa (Juliusz Cezar, Bitwa pod Alezją)

52-51r pne

Bitwa pod Alezją (Juliusz Cezar)

52r pne

Bitwa pod Farsalos (Juliusz Cezar)

48r pne

Śmierć Juliusz Cezara

44r pne

Era pryncypatu

Od 27r. ne do 284r. ne dzięki Oktawianowi Augustowu

Era dominatu

od 284r ne do 476r. ne

Prześladowanie Nerona

64r ne

Prześladowanie Dioklecjana

303-304r ne

Edykt mediolański

Konstantyn Wielki i Licyniusz - 313r ne

Chrześcijaństwo religią panującą w Rzymie

Teodozjusz Wielki 392r ne

Podział Rzymu

Teodozjusz Wielki 395r ne, podział na wschód i zachód

Wielka Wędrówka Ludów

2 poł. IV wieku ne

Bitwa pod Adrianopolem (Cesarstwo Zachodniorzymskie)

378r ne

Zdobycie Rzymu przez Alaryka z Wizygotów

410r. ne

Wandalowie w Rzymie (zniszczenie Rzymu)

455r ne

Bitwa na Polach Katalaunijskich

451r ne - Rzym (Aecjusz), Hunowie

Koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego

476r ne - wódz Odoaker odebrał tron Romulusowi Augustowi

Jakie reformy wprowadził Serwiusz Tuliusz?

podział państwa na 5 klas ze względu na majątek, zgromadzenie centurialne, obowiązkowa służba wojskowa

Co wprowadziło Prawo XII Tablic?

To pierwszy, spisany zbiór praw. Równość wobec prawa, kary, regulacje dotyczące rodzin

Limes

system umocnień oddzielających i jednocześnie zabezpieczających granicę Imperium Romanum przed najazdem barbarzyńców

Bitwa pod Ausculum

279 r. p.n.e., zwycięstwo Pyrrusa. („Pyrrusowe zwycięstwo”)

Reformy Tyberiusza Grakchusa

133 p.n.e. trybuna ludowego (reforma rolna)

Reforma Gajusza Grakcha

123 p.n. e, trybuna ludowego (ustawa o rozdawnictwie zboża) i osiedlał osadników w koloniach. Przywódca popularów.

Powstanie Spartakusa –

73 -71 r. p.n.e. – największe powstanie niewolników w starożytnym Rzymie.

Trajan

Cesarz rzymski, Cesarz rzymski z II w., który pokonał Daków i przekształcił Dację w prowincję. Wyprawił się przeciwko Partom, dotarł do Zatoki Perskiej i utworzył trzy nowe prowincje: Armenię, Mezopotamię i Asyrię.

Hannibal

Hannibal był wodzem Kartaginy, pokonał armię rzymską w bitwie pod Kannami i nad jeziorem Tranzymeoskim. Przegrał bitwę pod Zamą.

Scypion

który pokonał Hannibala w bitwie pod Zamą podczas II wojny punickiej

Fabiusz Piktor

Historyk z III w. p.n.e. spisał dzieje Rzymu

Horacy

Poeta rzymski, autor sielanek, twórca dzieł: „Ody”, „Satyry”, „Epody”

Tacyt

Najwybitniejszy historyk rzymski z I/II w. Napisał „Roczniki” – dzieje Rzymu od założenia miasta do czasów Nerona oraz „Dzieje” – historia Rzymu za panowania cesarzy Domicjana i Wespazjana

Tytus Liwiusz

Historyk rzymski, napisał „Historię Rzymu od założenia miasta”

Lukrecjusz

Filozof rzymski z I w., który był przedstawicielem epikureizmu.

Seneka

Filozof rzymski z I w., który był stoikiem, autor ok. 200 dzieł filozoficznych.

republika (jako ustrój co to)

Forma ustroju paostwa, w którym najwyższe władze wybierane są na określony czas (kadencję) przez ogół obywateli.

pryncypat (jako ustrój co to)

Forma ustroju cesarstwa rzymskiego wprowadzona przez Oktawiana Augusta w 27 r.p.n.e., która obowiązywała do 284 r. Charakteryzowała się tym, iż zachowano republikaoskie urzędy i instytucje lecz cesarz skupiał w swym ręku najważniejsze z nich.

dominat (jako ustrój co to)

absolutnej władzy panującego cesarza i nadaniu mu cech boskości;

zgromadzenie centurialne

brali udział obywatele służący w wojsku – najbogatsi. Wybierało najważniejszych u urzędników: konsulów, pretorów; podejmowało decyzje w sprawach wojny lub pokoju.

zgromadzenie tribusowe

Zgromadzenie wszystkich obywateli rzymskich bez względu na ich majątek. Uchwalało prawa, wybierało niższych urzędników, wybierało trybuna ludowego.

zgromadzenie kurialne

Zgromadzenie kurii. Miało charakter religijny.

zgromadzenie plebejskie

Brali w nim udział jedynie plebejusze, głosowano według miejsca zamieszkania (tribus), wybierało trybuna ludowego i edylów plebejskich

trybun ludowy

Urząd w republice rzymskiej wybierany przez plebejuszy w celu ochrony interesów tej warstwy społecznej

dyktator

Urząd nadzwyczajny, jedyny pełniony przez jedną osobę, powoływany w momencie bezpośredniego zagrożenia Rzymu na okres 6 miesięcy

konsul

Konsulów było zawsze dwóch; powoływani byli na okres 1 roku. Posiadał imperium – czyli najwyższą władzę cywilną i wojskową

pretor

Urzędnik sądowy w starożytnym Rzymie, przewodził sadom. Po zakooczeniu kadencji mógł zostad namiestnikiem mniej ważnych prowincji

cenzor

Urzędnicy (2), którzy ustalali listę senatorów, przeprowadzali spis obywateli, nadzorowali finanse paostwa. kadencja – 5 lat.

edyl

Urzędnicy (2), do zadao których należało organizowanie igrzysk; dbali o porządek w mieście, prowadzili rozdawnictwo zboża, sprawowali nadzór nad targowiskami, miarami i wagami

kwestor

Urzędnik w starożytnym Rzymie (4), który zarządzał finansami państwa i armii.

senat

organ władzy w starożytnym Rzymie, 300 senatorów, dożywotnio, wg list sporządzonych przez cenzorów spośród byłych urzędników. Senat kierował polityką zagraniczną, kontrolował zgromadzenia, udzielał rad urzędnikom

optymaci

Stronnictwo polit. w II i I w. p.n.e., które reprezentowało interesy senatu i starych rodów arystokratycznych.

popularzy

Stronnictwo polityczne w II i I w. p.n.e. Reprezentowali interesy ekwitów, dążących do dalszych podbojów i chcących ograniczył rolę senatu.

prowincja

Jednostka administracyjna imperium rzymskiego – ziemie leżące poza Italią zarządzane przez namiestnika (prokonsula lub propretora). Obszar prowincji pokrywał się z obszarem podbitego i przyłączonego do imperium państwa.

pax romana

Pokój rzymski – pokój w tej części świata, którą opanowali Rzymianie; zaniechanie wojen domowych; pozwalał na rozwój prowincji.

tetrarchia

System rządów, czterech władców: dwóch starszych z tytułem augustów i dwóch młodszych z tytułem cezarów. (Cezar miał przejąd władzę po auguście i wybrał swego cezara)

patrycjusze

Warstwa społeczeostwa rzymskiego, wywodząca się od najstarszych rodów rzymskich; stara arystokracja rodowa.

plebejusze

Większa częśd społeczeostwa rzymskiego nie wywodząca się z najstarszych rodów o zróżnicowanej pozycji majątkowej. Początkowo nie miała praw politycznych

nobilowie (nobilitas)

Warstwa społeczna, która powstała z połączenia patrycjuszy i plebejuszy. Byli właścicielami latyfundiów, piastowali godności senatorskie i urzędy.

ekwici

Inaczej jeźdźcy; służyli w centuriach jazdy = arystokracja finansowa. Bogaci przedsiębiorcy

proletariusze

Obywatele rzymscy, którzy utracili swoją ziemie na skutek wojny bądź bankructwa. Zamieszkiwali Rzym. Mieli pełne prawa obywatelskie lecz nie mieli z czego się utrzymad

kolonowie

Drobni dzierżawcy, którzy pracowali na roli; dzierżawili ziemie od właściciela i w zamian za to płacili czynsz dzierżawny

legion

Jednostka armii rzymskiej składająca się z 30 manipułów czyli 3000 ciężkozbrojnych piechurów, 1200 lekkozbrojnych, 300 jeźdźców oraz rzemieślników. Legion był samowystarczalny. Dwa legiony składały się na armię

centuria

Podstawowa jednostka w armii rzymskiej. Początkowo 100 ludzi, a później liczbę ludzi zmniejszono.