"-izmy" - prądy literackie, tendencje obyczajowe, kierunki filozoficzne

 0    30 schede    lenka1
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
antropocentryzm
inizia ad imparare
pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel wszechświata
autotematyzm
inizia ad imparare
pisanie o sztuce pisarskiej w ogóle lub opisywanie powstawania danego utworu literackiego
bajronizm
inizia ad imparare
zespół tendencji literackich i ideowych w twórczości pisarzy romantyzmu ukształtowany przez oddziaływanie biografii i twórczości G. Byrona; wyrażał się w: -kształtowaniu bohatera literackiego jako indywidualisty i outsidera, -podejmowaniu zainicjowanych przez Byrona gatunków literackich (powieść poetycka, poemat dygresyjny), -praktykowaniu ironii romantycznej
behawioryzm
inizia ad imparare
kierunek w amerykańskiej psychologii zakładający, że jej jedynym zadaniem jest opis ludzkich zachowań; w międzywojniu oddziałał na literaturę
dandyzm
inizia ad imparare
tendencja obyczajowa ukształtowana w Anglii na początku XIX w.; była wyrazem buntu przeciwko mieszczańskiemu światu; wyrażała się w wyszukanej elegancji i ekstrawagancji; znalazła wyraz m.in. w twórczości O. Wilde’a
dekadentyzm
inizia ad imparare
kierunek w literaturze francuskiej końca XIX w.; zapowiadał symbolizm i wpłynął na literaturę końca wieku; kreował wzorzec osobowy artysty negującego wartości mieszczańskie, zwykle nieprzystosowanego do świata estety
egzystencjalizm
inizia ad imparare
kierunek w filozofii ukształtowany pod koniec XIX w. (S. Kierkegaard); w literaturze egzystencjalizm interesował się absurdem jako elementem sytuacji człowieka i dokonywanymi przez niego wyborami moralnymi i ideowymi
eklektyzm
inizia ad imparare
przejmowanie elementów różnych stylów nieskładających się na dzieło jednolite i stylistycznie harmonijne
ekspresjonizm
inizia ad imparare
kierunek stosowany we wszystkich dziedzinach sztuki; kładł nacisk na ekspresję, czyli wyraz; chętnie posługiwał się symbolem, hiperbolą i groteską; kwestionował dotychczasowe postacie gatunków literackich; łączył sprzeczności
franciszkanizm
inizia ad imparare
tendencja w literaturze nawiązująca do Kwiatków św. Franciszka z Asyżu; bohaterem literackim jest człowiek prosty, żyjący w zgodzie z naturą, cieszący się życiem
humanizm
inizia ad imparare
ruch umysłowy zapoczątkowany we Włoszech na początku XIV w.; przejawiał się w zainteresowaniu klasyczną starożytnością; w sensie szerokim humanizm to wszelkie poglądy uznające człowieka wraz z jego potrzebami duchowymi i materialnymi za najwyższą wartość
impresjonizm
inizia ad imparare
nurt w sztuce, który kładł nacisk przede wszystkim na wrażenie podmiotu; w powieści oznaczał rozluźnienie rygorów kompozycyjnych, subiektywizację narracji i opisu oraz koncentrację na momencie, a nie trwaniu; w liryce faworyzował formy pieśniowe i teksty o luźnej kompozycji
katastrofizm
inizia ad imparare
zespół tendencji w kulturze XX w, wyrażający się w przekonaniu o jej kryzysowym charakterze, załamaniu dotychczasowych systemów wartości oraz braku perspektyw rozwoju; łączy wizje apokaliptyczne z obrazami współczesnego świata
klasycyzm
inizia ad imparare
prąd literacki rozwijający się we Francji od XVII w.; nawiązywał programowo do estetyki i sztuki czasów starożytnych, postulował zatem ład i harmonię we wszystkich dziedzinach sztuki
libertynizm
inizia ad imparare
ruch umysłowy powstały we Francji w XVII w., rozwijający się głównie w oświeceniu; przeciwstawiał się autorytetowi religii i utrwalonym wzorcom społeczno-obyczajowym; głosił swobodę w wyborze norm etycznych, niezależność myśli oraz ideał życia zgodnego z naturą
marinizm
inizia ad imparare
jeden z nurtów dworskiej poezji baroku; dążył do doskonałości formalnej, posługiwał się grą słowną i konceptem; nazwa pochodzi on nazwiska włoskiego poety Giambattisty Marino
mesjanizm
inizia ad imparare
koncepcja przypisująca określonym jednostkom lub grupom misję zbawienia ludzkości; idea mesjanizmu pojawia się w Starym Testamencie
naturalizm
inizia ad imparare
kierunek w powieści i dramacie nawiązujący do realizmu; postulował zbliżenie literatury do nauk eksperymentalnych; podejmował tematy codzienne i nie unikał scen drastycznych; przyczynił się do zniesienia ograniczeń dotyczących budowy powieści
oniryzm
inizia ad imparare
konwencja, w której ukazuje się rzeczywistość na kształt snu lub odwołuje się do snu jako motywu literackiego
petrarkizm
inizia ad imparare
nurt w literaturze europejskiej powstały pod wpływem twórczości XIV-wiecznego poety włoskiego Francesco Petrarki; zapoczątkował nowy typ poezji miłosnej, w której wybranka jest przedmiotem idealizacji
postmodernizm
inizia ad imparare
ruch intelektualny i artystyczny zapoczątkowany w Stanach Zjednoczonych; rozwija się w opozycji do wcześniejszych ideałów i stylów kultury nowoczesnej; dąży do zniesienia ograniczeń w sztuce
prometeizm
inizia ad imparare
postawa samotnego buntu przeciw bogom, siłom natury i ograniczeniom ludzkiej wolności; Prometeusz był w mitologii greckiej synem jednego z tytanów; skradł Zeusowi ogień, aby dać go ludziom, za co został ukarany wiecznym cierpieniem
realizm
inizia ad imparare
kierunek ukształtowany we Francji w połowie XIX w.; wpłynął na zmianę wzorców powieści – rozwinął kompozycję zamkniętą, rozszerzył kompetencje narratora i kładł nacisk na wyjaśnienie motywacji bohaterów
sentymentalizm
inizia ad imparare
prąd umysłowy i literacki związany z oświeceniem; odrzucał koncepcje racjonalistyczne i koncentrował się na analizie doznań i doświadczeń zmysłowych jednostki
surrealizm
inizia ad imparare
kierunek awangardowy w sztuce ukształtowany we Francji po I wojnie światowej; miał być wyrazem buntu przeciwko wcześniejszym konwencjom i prądom literackim; postulował wyzwolenie podświadomej energii psychicznej i uwolnienie się od wszelkich ograniczeń
symbolizm
inizia ad imparare
kierunek literacki ukształtowany we Francji i Belgii pod koniec XIX w.; miał posługiwać się symbolem w celu wyrażenia niewyrażalnego; istotne są tu: metaforyzacja języka, kształtowanie warstwy brzmieniowej tekstu oraz stosowanie sugestii
teocentryzm
inizia ad imparare
główne założenie filozofii średniowiecza, które w centrum wszechświata i wszelkiego istnienia umieszcza Boga
turpizm
inizia ad imparare
nurt poetycki, którego głównym założeniem było eksponowanie brzydoty w celu wywołania szoku poznawczego u odbiorcy; szczególnie często posługiwał się motywami śmierci, choroby, kalectwa i tandety
wallenrodyzm
inizia ad imparare
postawa reprezentowana przez tytułowego bohatera powieści poetyckiej A. Mickiewicza Konrad Wallenrod (1828); bohater ten poświęcił życie w walce z wrogiem ojczyzny, przy czym metody tej walki były naganne moralnie (zdrada)
werteryzm
inizia ad imparare
wzór zachowań ukształtowany na początku XIX w. za sprawą powieści J. W. Goethego Cierpienia młodego Wertera (1774); postawę tę charakteryzowały: szczególna wrażliwość emocjonalna; odrzucenie norm moralnych i ból istnienia, który często prowadził do samobójstwa

-Izmy? Poznaj kluczowe pojęcia i ich definicje z historii kultury, nauki i prądów filozoficznych!

Dla człowieka czasów postmodernizmu, a więc współczesności, w której żyjemy, pojęcia i ich definicje kojarzą się niekiedy z gąszczem niezrozumiałych -izmów. Tymczasem, kiedy już owe -izmy dobrze poznamy i zrozumiemy, to okaże się, że kryją one w sobie całą historię kultury, nauki i szereg prądów filozoficznych w pigułce. Są więc one kluczem do naszego rozumienia świata, który nas otacza, Ma on przecież swoją historię, którą można poznać, a nawet się nią zachwycić. Fiszki porządkujące owe "-izmy" pomogą poznać ten fascynujący świat w pigułce zwięzłych, jasnych i zrozumiałych definicji. Jak to w metodzie fiszek bywa: lewa kolumna podaje każdy z "-izmów", prawa zaś definiuje go i objaśnia.

Nie takie "-izmy" straszne z fiszkami!

Antropocentryzm, autotematyzm, bajronizm, behawioryzm, dandyzm, dekadentyzm, egzystencjalizm, eklektyzm ... - "izmów" jest wiele, ale każdy, wyjaśniony staje się zrozumiałym i przydatnym, zwłaszcza w czytaniu literatury naukowej, bez której nie da się posiąść wiedzy profesjonalnej z zakresu nauk społecznych, humanistycznych i ekonomicznych, a więc kluczowych perspektyw rozumienia świat ludzkich spraw, od bycia w centrum Kosmosu do zarządzania zasobami ludzkimi. Lewa kolumna fiszek to nazwy owych "izmów", prawa - to skarbnica wiedzy kulturowej, dzięki której "izmy" stają się nie tylko przyjazne, ale wręcz fascynujące swym kulturotwórczym znaczeniem. Humanizm, klasycyzm albo romantyzm przestaną być "izmami", kiedy zobaczymy w nich historie ludzi wielu interesujących czasów. Nie takie "izmy" straszne z fiszkami!

Devi essere accedere per pubblicare un commento.