konflikty RP w XVI wieku

1587

Zygmunt III Waza na tronie Polski

1594

objęcie przez Wazę tronu szwedzkiego, unia personalna

1599

detronizacja Zygmunta przez parlament szwedzki, koniec unii

1600

przekazanie Estonii Polsce

1601

zajęcie przez Szwedów Inflant po Dźwinę

1605

zwycięstwo Chodkiewicza pod Kircholmem

1618

zgoda ZIIIW na 1 władcę dla Brandenburgii i Prus Książęcych

1621

zajęcie Rygi przez Szwedów zwycięstwo Chodkiewicza pod Chocimiem, pokój w Chocimiu (RP rezygnuje z wpływów w hospodarstwach naddunajskich; broni Turcji przed najazdami Kozaków; Turcja broni przed Tatarami)

1622

rozejm w Mitawie (Szwecja zatrzymuje większość Inflant; Rzeczpospolita dostaje jako lenno Kurlandię)

1626

klęska Polaków pod Gniewem (Szwecja Gustaw Adolf)

1627

zwycięstwo pod Oliwą (flota pod dow. Dickmanna)

1629

zwycięstwo pod Trzcianą rozejm w Starym Targu (Szwedzi – większość Inflant + porty Prus Krl i Książ [bez Gdańska, Królewca i Pucka], mogą pobierać cła z handlu gdańskiego)

1632

elekcja Władysława IV Wazy

1635

– rozejm w Sztumskiej Wsi (Szwedzi wycofują się z miast pruskich i rezygnują z ceł nakładanych na Gdańsk; zatrzymują większość Inflant z Rygą)

1598-1605

Borys Godunow carem Rosji

1605-1613

wielka smuta w Rosji

1604-1606

I Dymitriada

1605

przejęcie władzy w Moskwie przez Dymitra Samozwańca

1606

zamordowanie Dymitra

1606-1610

rządy cara Wasyla Szujskiego (sojusz ze Szwecją)

1608-1613

II Dymitriada

1609

wybuch wojny polsko – rosyjskiej; oblężenie Smoleńska

1610

zwycięstwo Żółkiewskiego pod Kłuszynem

1613

koronacja na cara Michała Fiodorowicza Romanowa

1618

rozejm w Dywilinie (RP – odzyskuje Smoleńszczyznę, ziemię czernihowską i siewierską)

1634

pokój w Polanowie (RP – zatrzymuje odzyskane ziemie, Władysław Iv zrzeka się roszczeń do tronu moskiewskiego; 1mln km2 )

powstanie Chmielnickiego

1648-1655

1648

klęska polaków(dow. Stefan Potocki) pod Żółtymi Wodami, Korsuniem i Piławcami

1648-1668

Jan Kazimierz Waza na tronie Polski

1649

obrona twierdzy Zbaraż; odsiecz pod Zborowem; ugoda z Chmielnickim (Ossoliński przekupił chana; zwiększenie liczby Kozaków rejestrowanych do 40 tys.)

1651

zwycięstwo Polaków pod Beresteczkiem; ugoda w Białej Cerkwi (rejestr Kozaków-20 tys; ograniczenie ter. Kozaków do województwa kijowskiego)

1652

klęska pod Batohem

1672

zajęcie przez Turcję Kamieńca Podolskiego; upokarzający pokój w Buczaczu(RP zrzeka się Podola, płaci coroczny haracz)

1654

ugoda w Perejesławiu (pom. Rosją a Kozakami -> zjednoczenie Ukrainy i Rosji -> wojna polsko-rosyjska; Tatarzy sojusz z Polską)

1655

rozejm w Niemierzy

1658

ugoda w Hadziaczu (utw. Księstwa Ruskiego z woj. kijowskiego, czernichowskiego i Racławskiego -> własne urzędy, kościół prawosławny, wolności szlacheckie dla starszyzny kozackiej -> RP Trojga Narodów) koalicja antyszwedzka (Polska, Austria, Dania, Brandenburgia)

1660

zwycięstwo Polaków (Jerzy Lubomirski i Stefan Czarniecki) pod Połonką i Cudnowem pokój w Oliwie (Rzeczpospolita-tereny nad Bałtykiem jak przed wojną; potw.tr. welawsko-bydgoskich; Szwecja-Inflanty[tylko pod-wch cz. dla Pl –„Inflanty Polskie”]; Jan Kazimierz zrzeka się roszczeń do tronu Szwecji

1667

rozejm w Andruszowie (Rosja zatrzymuje ziemię smoleńską, siewierską, czernihowską, lewobrzeżną Ukrainę z Kijowem; do RP reszta Ukrainy)

1686

pokój wieczysty Grzymułtowskiego (wysłannik JIIISobieskiego; potwierdza Andruszowo)

1655

kapitulacja pod Ujściem; umowa Radziwiłła w Kiejdanach; konfederacja w Tyszowcach i Łańcucie (szlachta chce wygnać Szwedów)

1656

śluby lwowskie Jana Kazimierza; układ w Radnot (układ rozbiorowy; Szwecja-Pomorze Gdańskie; Brandenburgia-cz. Wielkopolski, Warmia; Siedmiogród-płd.cz. Korony z Warszawą; Chmielnicki-Ukraina, Bogusław Radziwiłł-woj. nowogródzkie

1657

traktaty welawsko-bydgoskie (Brandenburgia -suwerenna władza w Prusach Ksiażęcych, zw. lenna nad ziemią lęborsko-bytowską, prawo do przemarszu wojsk przez Pomorze Gd.)

1620

klęska Żółkiewskiego pod Cecorą

1673

zwycięstwo Sobieskiego pod Chocimiem

1674

wybór Sobieskiego na króla

1676

rozejm w Żurawnie (RP nie musi płacić haraczu, Turcja zostawia sobie prawobrzeżną Ukrainę z Kamieńcem Podolskim)

Wiktoria Wiedeńska

12.09.1683

1684

zawiązanie św. Ligi (Polska, Rzesza, Wenecja, papiestwo)

1699

pokój w Karłowicach (Wenecja podporządkowała Peloponez, Rosja tereny nad M. Czarnym, R Podole z Kamieńcem, Habsburgowie opanowują Węgry i Siedmiogród)

Michał Korybut Wiśniowiecki

1669-1673