Łacina lista B UAM/ prawo nst

Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat.

Ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, nie na tym kto zaprzecza.

Res iudicata pro veritate accipitur

Rzecz osądzona traktowana jest jako prawdziwa.

Ius civile vigilantibus scriptum est

Prawo cywilne pisane jest dla osób starannych

Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur

Dziecko poczęte traktuje się jako już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść.

Error communis facit ius.

Powszechny błąd kreuje prawo (=powszechny błąd - w szczególnych przypadkach - może kreować prawo)

Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat.

Reguły nie tworzą prawa, lecz się z niego wywodzą.

Regula est quae rem, quae est breviter enarrat.

Reguła jest tym, co krótko opisuje nam istniejący stan rzeczy.

In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis.

W umowach w sposób milczący zawarte jest to, co odpowiada zwyczajom i obyczajom.

Nemo iudex idoneus in propria causa

Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie.

Iudex inhabilis

Sędzia wyłączony ze sprawy z mocy ustawy (np. ze względu na pokrewieństwo)

Iudex suspectus

Sędzia wyłączany z uwagi na możliwość wystąpienia braku bezstronności.

Reformatio in peius iudici appellato non licet

Apelacja wniesiona jedynie przez skarżącego nie może mu szkodzić.

Forum rei sitae

Sąd właściwy według miejsca położenia przedmiotu sporu.

Lex rei sitae

Prawo właściwe według miejsca położenia rzeczy

Prorogatio fori

Sąd właściwy, wybrany w drodze porozumienia stron (tzw. umowa propogacyjna).

Lex fori

Prawo właściwe według miejsca organu orzekającego (sądu).

Compensatio est debiti et crediti inter se contributio

Potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu i wierzytelności.

Ne eat iudex ultra petita partium

Sędziemu nie wolno wychodzić ponad żądanie.

Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.

Prywatne umowy nie mogą zmieniać prawa publicznego.

Utile per inutile non vitiatur.

= to, co użyteczne nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co nieużyteczne (w odniesieniu do prawa umów - częściowa wadliwość umowy nie pociąga za sobą wadliwości całej umowy).

In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt

W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie.

In dubio contra proferentem.

W razie wątpliwości (interpretuj) przeciwko temu, kto przygotowywał umowę.

Ultra vires.

Poza zakresem (z prekroczeniem) kompetencji.

Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere.

Co od początku jest wadliwe, przez (sam) upływ nie może być uzdrowione.

Negotium claudicans

Tzw. czynność prawna "kulejąca" (czynność, której ważność pozostaje "w zawieszeniu")

In integrum restitutio

Przywrócenie do stanu poprzedniego.

Negotiorum gestio

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia.