Łacina Wykład lista B

Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat

Ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, nie na tym kto zaprzecza

Res iudicata pro veritate accipitur

Rzecz osądzona traktowana jest jako prawdziwa

Ius civile vigilantibus scriptum est

Prawo cywilne pisane jest dla osób starannych

Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur

Dziecko poczęte traktuje się jak już narodzone, ilekroć chodzi o jego korzyść

Error communis facit ius.

Powszechny błąd kreuje prawo (= powszechny błąd - w szczególnych wypadkach - może kreować prawo)

Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fiat.

Reguły nie tworzą prawa, lecz się z niego wywodzą

- Regula est quae rem, quae est breviter enarrat

Reguła jest tym, co krótko opisuje nam istniejący stan rzeczy.

In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis

W umowach w sposób milczący zawarte jest to, co odpowiada zwyczajom i obyczajom.

Nemo iudex idoneus in propria causa.

Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie

Iudex inhabilis

Sędzia wyłączony ze sprawy z mocy ustawy (np. ze względu na pokrewieństwo)

Iudex suspectus

Sędzia wyłączany z uwagi na możliwość wystąpienia braku bezstronności

Reformatio in peius iudici appellato non licet. (=Zakaz reformationis in peius)

Apelacja wniesiona (jedynie) przez skarżącego nie może mu szkodzić.

Forum rei sitae

Sąd właściwy według miejsca położenia przedmiotu sporu.

Lex rei sitae

Prawo właściwe według miejsca położenia rzeczy.

Prorogatio fori.

Sąd właściwy, wybrany w drodze porozumienia stron (tzw. umowa prorogacyjna)

Lex fori

Prawo właściwe według miejsca organu orzekającego (sądu)

Compensatio est debiti et crediti inter se contributio.

Potrącenie jest wzajemnym zaliczeniem długu i wierzytelności

Ne eat iudex ultra petita partium

Sędziemu nie wolno wychodzić ponad żądanie

Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.

Prywatne umowy nie mogą zmieniać prawa publicznego

Utile per inutile non vitiatur.

to, co użyteczne nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co nieużyteczne (w odniesieniu do prawa umów - częściowa wadliwość umowy nie pociąga za sobą wadliwości całej umowy)

In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt.

W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie.

In dubio contra proferentem.

W razie wątpliwości (interpretuj) przeciwko temu, kto przygotowywał umowę

Ultra vires

Poza zakresem (z przekroczeniem) kompetencji

Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere.

Co od początku jest wadliwe, przez (sam) upływ nie może być uzdrowione

Negotium claudicans

Tzw. czynność prawna „kulejąca” (czynność, której ważność pozostaje "w zawieszeniu")

In integrum restitutio (=restitutio in integrum)

Przywrócenie do stanu poprzedniego.

Negotiorum gestio

Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia