makro i mikro elemmentty

związki organiczne

subst. oparte na łańcuchach węglowych

związki nieorganiczne

brak węgla Wyjątki: H2CO3 i CO2

związki organiczne wym.

białka /cukry/tłuszcze/kw. nukleinowe

makroelementy

w suchej masie przekraczają o. o1 %

mikroelementy

w suchej masie jest ich mniej niż 0,01 %

pierwiastki biogenne

warunkujące życie: C/O/H/N/S/P

C, H,O

podstawowe składniki białek i tłuszczy

Tlen

utlenianie komórkowe w mitohondriah

Siarka(S), Azot(N)

wchodzą w skład białek i kw. nukleinowych

Cl-

utrzymuje równowagę jonową org. wpływa na uwodnienie org. bierze udział w przew. impulsów nerw. *mukowiscydoza(w płucach) & zakłóca fotosynteze

Cu+

składnik wielu enzymów b. u w tworzeniu hemoglobiny & usychanie końcówek liści, wierzchołków pędów, bieleją liście

F-

składnik szkliwa nazębnego, chroni przed prucnicą

Zn 2+

wspomaga układ odpornościowy bierze udział w tworzeniu białek i insuliny *brak apetytu, łamliwość włosów i paznokci, trudne gojenie się ran & zahamowanie wzrostu

Sole min.

składniki bud. kości f. regulujące uwodnienie org. f. osmatyczne i buforujące (tłuszcz) f. regulująca, bud. enzymy /hormony

Woda

bud. biegunowa dzięki dział. telnu Polarna i dipol.

Woda- rozpuszczalnik

dla subst. polarnych

woda.

środ. reakcji kom, organizmów substr. i prod. reakcji

Związ min. w H2O

dod/ujemne jako jony. nierozpuszczalne jako kryształy

Kohezja

siła spójności, przyciągane między cząst. H2O dzięki czemu jest NAPIĘCIE POW.

Węglowodany

to związki zbud. z C/O/H, nazwa jest od stosunku H: O czyli 2:1

Rodzaje Sacharydów

Monosacharydy 3-6 H Disachcarydy 2cząst. proste Polisacharydy wiele cząst. p.

Monosacharysy

Proste (od 3 do 6 H) 2 gr. funkcyjne -hudroksylową (-OH) -karboksylową (ketonowa /aldehydowa) Łączenia pierścieniowe (m. telnowe) i łańcuchowe

Disacharydy

produkt kondensacji 2cząst. proste -> wiąz. Glikozydowe

Oligosahcarydy

Maltoza (glu -B) Sacharoza (glu, fru) Laktoza (glu, gala) Celobioza (glu -B)

Polisacharydy

łańcuchy proste / rozgałęzione Zbud. z wielu cząst. cukrów prostych, poł. wiąz. Glikozydowym

Polisahcarydy

Skrobia - cukr. zap. roślin Glikogen -zap. zwierząt(wątroba, mięśnie) Celuloza -bud. ściany kom (błonnik) Chityna -pancerze owadów/skorupiaków

Mostek tlenowy

pojawia się miedzy gr. hydroksylową, a karboksylową w Monosacharydach

wytwarzanie gr. -Oh w glukozie

Reakcja między glukozą, siarczkiem miedzi (II) w obecności wodorotlenku sodu.

Utlenianie

Zmiana stopnia utleniania pod wpływem jakiegoś utleniacza np. tlen

Tłuszcze

to estry glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych

C17H35COOH

kw. stearynowy

C15H31COOH

kw. palmitynowy

C17H31COOH

kw. oleinowy

Tłuszcze proste i Woski

zawierają tylko GLICYNĘ i KW. TŁUSZCZOWY

Tłuszcze złożone

oprócz Gliceroli i kw. tłuszczowych mają dod.np. cukier -> Glikolipidy lub resztę fosforową ->Fosfolipidy

Tłuszcze izoprotonowe

polimery izoprenu CH2=c-CH=CH2 należą do nich też steroidy -karotenoidy (żółte lub czerwone) -Cholesterol -subst. wpływa na elastyczność błon kom. -Betakaroten-prowitamina B

Rodzaje tłuszczów prostych

Roślinne Zwierzęce

Roślinne

tł. nienasycone gdyż mają w cząst. kwasy z podwójnymi wiązaniami Ciekła konsystencja (masło kakaowe)

Zwierzęce

nasycone, stała konsystencja (TRAN)

Cholesterol

występuje u zwierząt (błony biol. i osłonki włókien) Subst, wyjściowa do wielu związków m. in: - kw. złożonych - hormownów - witaminy D