Rozdziały IX i XII

Godność

jest właściwa człowiekowi z natury

Godność art. KRP

art. 30

Jednostka

liberałowie

Osoba ludzka

katolicki personalizm

Człowiek

anglosaski nurt human rights

W preambule KRP

“przyrodzona godność człowieka”

Człowiek „rodzaje”

człowiek abstrakcyjny i człowiek historyczny, konkretny

Człowiek abstrakcyjny

wypreparowany z okoliczności miejsca i czasu

Człowiek abstrakcyjny to konstrukt

myśli liberalnej, socjalistycznej

Człowiek historyczny, konkretny to konstrukt

nacjonalistów i konserwatystów

Człowiek historyczny, konkretny

człowiek w kategoriach konkretnego czasu i miejsca

Ferdinand Tonnies

rozróżnienie wspólnoty i zrzeszenia

Wspólnota

gemeinschaft

Zrzeszenie

gesellschaft

Wspólnota def

charakteryzują ją wynikające z „naturalnej woli” spersonalizowane więzi zapewniające jej homogeniczność na podstawie szacunku dla autorytetów i tradycji

Zrzeszenie def

typowe dla sztucznej kultury miasta i społeczeństwa masowego, twór idealny i mechaniczny, jego członkowie pozostają niezwiązani ze sobą

Stanowisko społecznej nauki kościoła katolickiego (godność)

personalizm wspólnotowy

Personalizm wspólnotowy

osoba ludzka (człowiek konkretny) jest punktem odniesienia wszystkiego, co jest na ziemi, celem wszystkich urządzeń społecznych

Kant o godności

osoba ludzka nigdy nie może być traktowana jako środek osiągnięcia celów przez innych, lecz musi być zawsze celem (imperatyw praktyczny)

Martin Buber

główny twórca filozofii dialogu

JPII za prawo nadrzędne uznawał

prawo do życia

JPII prawo do życia jako sprzeciwienie

cywilizacji śmierci (aborcja, eutanazja, kara śmierci)

JPII prawo do życia również jako

prawo do życia godziwego

Zasady podstawowe dla podstawy wspólnej interpretacji praw człowieka

wolność, równość, współuczestnictwo

Hasła rewolucji francuskiej

wolność, równość, braterstwo

Solidarność

nowsze wyrażenie zasady braterstwa

Leon Duguit

u podstaw systemu prawa leży zasada „postępuj solidarnie”

Przyrodzone i niezbywalne prawa człowieka. W DPCO

wolność, własność, bezpieczeństwo i opór przeciw uciskowi

Wolność

możność czynienia wszystkiego, co nie szkodzi drugiemu, granice wolności może określać tylko ustawa

Wolność pozostaje pojęciem

niejednoznacznym

Immanuel Kant

rygoryzm moralny

Rygoryzm moralny

zakłada pełną autonomię także w stosunku do nakazów prawa, ale i pełną odpowiedzialność

Anglosaskie podejście do def wolności

negatywne

Kontynentalne podejście do def wolności

pozytywne

Negatywne podejście do def wolności

wolne jest każde działanie lub zaniechanie nienarzucone z zewnątrz

Pozytywne podejście do def wolności

koncentruje się na wewnętrznej swobodzie wyboru, a nie na zewnętrznych ograniczeniach w odniesieniu do działania lub zaniechania po dokonaniu już tego wyboru

Liberalizm

negatywne podejście

Komunitaryzm

pozytywne podejście

Aspekty prawne równości

1. Równość wobec prawa w ogóle 2. W ramach możliwości udziału w wykonywaniu władzy publicznej i wypływania na działalność władz publicznych 3. Równość szans w sferze ekonomiczno-społecznej

Prawa społeczno-ekonomiczne to

II generacja praw podstawowych

Isonomia

podstawa ideologii demokracji ateńskiej, równość obywateli to równość polityczna

Arystoteles sprawiedliwość

sprawiedliwość rozdzielcza (dystrybutywna) i sprawiedliwość wyrównawcza

Sprawiedliwość rozdzielcza

równych traktować należy równo, a podobnych traktować podobnie

Sprawiedliwość wyrównawcza

ma funkcję wyrównującą w rodzących zobowiązania stosunkach między ludźmi

Godność człowieka łączy się najściślej z

prawami osobistymi

Isaiah Berlin

do schyłku oświecenia występowała zgoda co do 3 kwestii

Beniamin Constant

klasyk kontynentalnego liberalizmu politycznego

Tyrania w imieniu większości

tyrania większości

Tyranię większości mogą wyeliminować

trójpodział władz, rządy prawa (państwo prawne)

John Locke

twórca zasady trójpodziału władz

John Locke podkreślał zasadniczą różnicę między

wolnościa a jej nadużyciem

Erich Fromm

ucieczka od wolności

Ucieczka od wolności

zbyt łatwe rezygnowanie z prawa do udziału we władzy politycznej

Janos Kornai

rozczarowanie demokracją

Winston Churchil

Izba Gmin 11/11/1947 „Demokracja jest najgorszą formą ustroju, z wyjątkiem tych wszystkich form, które dotąd próbowano”

In dubio pro libertate

w razie wątpliwości co do sposobu rozstrzygnięcia konfliktu wartości, zasad i praw pierwszeństwo powinno się dawać wolności

Alexis de Tocqueville

liberalizm sceptyczny

Liberalizm sceptyczny

wolność stanowi najwyższą wartość dla nielicznych, równość jest potrzebą powszechną.