Układ hormonalny

układ dokrewny składa się z:

gruczołów dokrewnych i wyspecjalizowanych komórek wytwarzających hormony

gruczoł dokrewny

inaczej wewnątrzwydzielniczy; gruczoł hormonalny, który produkuje i wydziela hormony bezpośrednio do krwi, nie posiada przewodów wyprowadzających

hormony są to...

związki organiczne wytwarzane w gruczołach dokrewnych; rozprowadzane po całym organizmie za pośrednictwem krwi; działają tylko na komórki docelowe; uczestniczą w regulacji procesów życiowych organizmu

swoistość (selektywność) działania hormonów polega na...

tym, że są roznoszone po całym ciele, ale wpływają tylko na komórki docelowe

receptory są to

cząsteczki białek (rzadziej tłuszczów), z którymi łączą się hormony

homeostaza jest to

stan równowagi organizmu; zdolność organizmu do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego w zmieniających się warunkach, oparta na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego

gruczoły zewnątrzwydzielnicze

mają specjalne przewody wyprowadzające, którymi przepływają wytworzone przez nie związki

najważniejsze gruczoły dokrewne:

przysadka, trzustka, jajniki, jądra

hormon wzrostu

inaczej - somatotropina; pobudza podziały komórek, a przez to wzrost organizmu; produkowany przez przysadkę; najintensywniej jest produkowany nocą, podczas snu

hormony tropowe

wpływają na pracę innych gruczołów dokrewnych; są produkowane przez przysadkę

tyroksyna

reguluje tempo przemian metabolicznych w komórkach; produkowana przez tarczycę; w swoim składzie zawiera jod

parathormon

powoduje uwalnianie wapnia z tkanki kostnej, pobudza resorpcję zwrotną wapnia do krwi; produkowany przez przytarczyce; antagonistyczny do kalcytoniny

kalcytonina

hamuje uwalnianie wapnia z tkanki kostnej i resorpcję zwrotną wapnia do krwi; produkowany przez tarczycę; antagonistyczny do parathormonu

kortyzol

reguluje przemiany cukrów we krwi; produkowany przez nadnercza

adrenalina

przyspiesza pracę serca i oddychanie, podnosi ciśnienie krwi; produkowana przez nadnercza

insulina

przyspiesza transport glukozy do komórek oraz magazynowanie jej nadmiaru w wątrobie, przez co obniża poziom glukozy we krwi; produkowana przez trzustkę

glukagon

reguluje gospodarkę węglowodanową: powoduje uwolnienie glukozy z wątroby, co podnosi jej poziom we krwi; produkowany przez trzustkę

estrogen

hormon; odpowiada za powstawanie żeńskich cech płciowych; produkowane przez jajniki

progesteron

umożliwia rozwój zarodka i płodu; produkowany przez jajniki

testosteron

hormon; odpowiada za powstawanie męskich cech płciowych; produkowany przez jądra

funkcja przysadki

wydzielanie hormonów, pobudzających pracę innych gruczołów dokrewnych

melatonina

reguluje dobry rytm snu i czuwania oraz metabolizm; produkowana przez szyszynkę; ilość wzrasta w nocy

hormony antagonistyczne

wywołujące przeciwstawne reakcje, np. insulina i glukagon

rytm dobowy

cykliczne zmiany w funkcjonowaniu organizmu

feromony

inaczej hormony socjalne; substancje chemiczne działające na odległość jako wabik seksualny albo sygnał alarmowy

wazopresyna

pobudza zwrotne wchłanianie wody z moczu pierwotnego

prolaktyna

pobudza gruczoły mlekowe do produkcji mleka

tymozyna

reguluje wzrost i dojrzewanie limfocytów T; produkowana przez grasicę

oksytocyna

działa na mięśnie gładkie wielu narządów wewnętrznych