VIII- norma prawna

wypowiedź normatywna

wypowiedź, która formułuje skierowane do danej osoby lub osób żądanie albo upoważnienie do określonego zachowania się

norma postępowania

wypowiedź normatywna+ przekonanie autora o możliwości narzucenia adresatowi wzoru zachowania wyrażonego w wypowiedzi; ma formę zakazu, nakazu lub dozwolenia określonego zachowania

normy społeczne

normy formułowane lub wspierane przez grupy społeczne i równocześnie kierowane do członków tych grup

norma prawna

najmniejszy, najmniejlement systemu prawa

hipoteza

część normy, która określa adresata oraz warunki lub okoliczności, w których temu adresatowi jest coś nakazane czynić, coś czynić jest mu dozwolone lub jest zakazane

dyspozycja

ta część normy, która określa treść zachowania zakazanego, nakazanego lub dozwolonego, albo treść decyzji, którą należy podjąć w związku z zaistnieniem pewnych faktów

zakres zastosowania

zbiór wszystkich stanów faktycznych, w których norma znajdzie zastosowanie; ustalany na podstawie hipotezy normy

zakres normowania

zbiór zachowań adresatów normy, które ta norma reguluje; ustalany na podstawie dyspozycji

koncepcja norm sprzężonych

norma sankcjonowana + norma sankcjonująca

norma sankcjonowana

określa adresata i warunki, w jakich jest mu coś nakazane, zakazane lub dozwolone czynić (hipoteza) oraz treść owego nakazu, zakazu lub dozwoleniq (dyspozycji)

norma sankcjonująca

stanowi, iż w przypadku naruszenia normy sankcjonowanej zostanie zastosowana dolegliwość, której rodzaj i stopień jest wyznaczony w treści tej normy

trójementowa (trójczołowa) koncepcja normy prawnej

koncepcja zakładajaca, ze norma prawna musi składać się s hipotezy, dyspozycji i sankcji

elementy podmiotowe hipotezy

wskazuja adresata normy i jego cechy np. określenie wieku ale też cel i sposób działania adresata

czyny

faktyczne zachowania psychofizyczne, których przebieg lub nastepstwa uregulowane sa przez prawo

czynności konwencjonalne

zachowania, którym regulujace je normy prawne nadaja specyficzny (konwencjonalne, umowne) znaczenie

reguły sensu

normy, które reguluja sposób dokonania czynności konwencjonalnej

czynności prawne

zachowania osób prawnych i fizycznych majace charakter prawnie istotnych czynności konwencjonalnych

istota czynności prawnych

występuje oświadczenie woli, zmierza do określonych skutków prawnych

obowiązek

norma prawna ustanawia dla danego rodzaju adresatów i w danych warunkach (określonych w hipotezie) nakaz lub zakaz określonego zachowania

zaniechanie

powstrzymanie się od zachowania nakazanego przez dyspozycję normy prawnej

zakaz

wskazuje zachowania uznane przez normę za niedopuszczalne, których realizowanie wbrew normie pociaga za soba negatywne konsekwencję

zachowanie prawnie indeferentne

zachowanienopierajace się na zasadzie mówiacej, że dozwolone jest wszystko, co nie jest prawnie nakazane lub zakazane

dozwolenie

przeciwieństwo obowiazku

sfera milczenia

sfera prawna, w której zasady opieraja się na zasadzie nullum crimen sine lege- nie ma przestępstwa, jeśli nie przewiduje tego ustawa karna

summum ius summa iniuria

zbyt formalnie wymierzona sprawiedliwość może się stać krzywdą

leges perfectae

prawa doskonałe; normy, które zabezpieczone są sankcją nieważności

przepis prawny

wypowiedź sformułowana w języku prawnym, stanowiąca całość gramatyczną, zawarta w tekście aktu normatywnego i wyodrębniona jako artykuł, paragraf, punkt itp.

norma prawna

reguła postępowania skonstruowana na podstawie przepisów prawa albo zbudowana z elementów znaczeniowych zawartych w przepisach prawa

znaczenie dyrektywalne

nie stwierdza się faktów, a określa powinność