|
Domanda |
Risposta |
|
a posteriori inizia ad imparare
|
|
z następstwa, w drodze indukcji
|
|
|
|
a priori inizia ad imparare
|
|
bez względu na fakty czy argumenty (wnioskować z „góry”)
|
|
|
|
ab initio inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
accessio temporis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
accidentalia negotii inizia ad imparare
|
|
dodatkowe części składowe czynności prawnej, podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej
|
|
|
|
actio in rem inizia ad imparare
|
|
powództwa o ochronę praw na rzeczy
|
|
|
|
ad acta (deponere) inizia ad imparare
|
|
odłożyć do akt, do archiwum (przenośnie: sprawa zakończona)
|
|
|
|
ad exemplum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ad hoc inizia ad imparare
|
|
doraźnie, tylko w tym przypadku
|
|
|
|
ad personam inizia ad imparare
|
|
do osób, w odniesieniu do (konkretnej) osoby
|
|
|
|
ad rem inizia ad imparare
|
|
do rzeczy; wrócić do tematu, do sedna sprawy
|
|
|
|
ad vocem inizia ad imparare
|
|
nawiązując do poprzedniej wypowiedzi, do głosu (poprzednika)
|
|
|
|
alieno nomine inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
altera pars inizia ad imparare
|
|
druga strona, przeciwnik w sporze
|
|
|
|
analogia iuris inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
analogia legis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
argumentum a contrario inizia ad imparare
|
|
uzasadnienie (twierdzenie, dowód) z przeciwieństwa
|
|
|
|
argumentum a maiori ad minus inizia ad imparare
|
|
wnioskowanie z większego o mniejszym
|
|
|
|
argumentum a minori ad maius inizia ad imparare
|
|
wnioskowanie z mniejszego o większym
|
|
|
|
argumentum ad personam inizia ad imparare
|
|
argument odnoszący sie do osoby (argument osobisty)
|
|
|
|
argumentum ex (a) silentio inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
bona fide inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
casus fortuitus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
casus mixtus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
causa inizia ad imparare
|
|
przyczyna, powód, podstawa prawna
|
|
|
|
clausula generalis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
clausula rebus sic stantibus inizia ad imparare
|
|
zastrzeżenie, że umowa obowiązuje w istniejących oklicznościach, które nie ulegną zmianie
|
|
|
|
communis opinio inizia ad imparare
|
|
powszechny pogląd, powszechna opinia
|
|
|
|
condicio sine qua non inizia ad imparare
|
|
warunek nieodzowny; warunek bez którego nie może zaistnieć dana czynność
|
|
|
|
consensus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
contra legem inizia ad imparare
|
|
wbrew ustawie, sprzecznie z prawem
|
|
|
|
corpus delicti inizia ad imparare
|
|
przedmiot będący dowodem popełnienia przestępstwa
|
|
|
|
cui bono? inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
culpa - wina inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
culpa dolo exorta inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
culpa in contrahendo inizia ad imparare
|
|
niedbalstwo przy zawieraniu umowy
|
|
|
|
culpa in custodiendo inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
culpa in eligendo inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
culpa lata inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
damnum emergens inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
de facto inizia ad imparare
|
|
faktycznie, istotnie, w istocie, w rzeczywistości, w praktyce
|
|
|
|
de lege ferenda inizia ad imparare
|
|
co do przyszłego unormowania, co do prawa postulowanego (o ustawie, która ma być uchwalona)
|
|
|
|
de lege lata inizia ad imparare
|
|
z punktu widzenia prawa obowiązującego, (o ustawie obowiązującej)
|
|
|
|
desuetudo inizia ad imparare
|
|
utrata mocy obowiązującej aktu prawnego wskutek jego długotrwałego niestosowania lub nieprzestrzegania
|
|
|
|
diligentia quam suis rebus inizia ad imparare
|
|
staranność dokładana przy prowadzeniu własnych spraw
|
|
|
|
dolus directus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
dolus eventualis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
dolus malus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
donatio cum modo inizia ad imparare
|
|
darowizna z poleceniem/ darowizna obciążliwa
|
|
|
|
erga omnes inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
error facti inizia ad imparare
|
|
błąd co do faktu (stanu faktycznego)
|
|
|
|
error in persona inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
error iuris inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
essentialia negotii inizia ad imparare
|
|
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej
|
|
|
|
ex aequo et bono inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ex nunc inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ex officio inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ex post inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ex tunc inizia ad imparare
|
|
od wtedy, od tamtej chwili, z mocą wsteczną
|
|
|
|
exceptio veritatis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
expressis verbis inizia ad imparare
|
|
wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie, dobitnie
|
|
|
|
facta concludentia inizia ad imparare
|
|
zdarzenia faktyczne, które wyrażają domniemaną wolę danej osoby; określające dorozumiane oświadczenie woli
|
|
|
|
facta notoria inizia ad imparare
|
|
fakty notoryjne, powszechnie znane
|
|
|
|
falsa demonstratio inizia ad imparare
|
|
mylne oznaczenie (rzaczy albo osoby)
|
|
|
|
falsus procurator inizia ad imparare
|
|
pełnomocnik działający bez umocowania
|
|
|
|
favor debitoris inizia ad imparare
|
|
ochrona dłużnika, przychylność dla dłużnika
|
|
|
|
favor testamenti inizia ad imparare
|
|
przychylna interpretacja testamentu
|
|
|
|
fictio iuris inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
fontes iuris cognoscendi inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
fontes iuris oriundi inizia ad imparare
|
|
źródła powstania (tworzenia) prawa
|
|
|
|
forma ad eventum inizia ad imparare
|
|
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków
|
|
|
|
forma ad probationem inizia ad imparare
|
|
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
|
|
|
|
forma ad solemnitatem inizia ad imparare
|
|
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności
|
|
|
|
forum contractus inizia ad imparare
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce zawarcia umowy
|
|
|
|
forum delicti commissi inizia ad imparare
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce popełnienia czynu niedozwolonego (miejsce popełnienia przestępstwa)
|
|
|
|
forum deprehensionis inizia ad imparare
|
|
sąd miejsca zatrzymania podejrzanego
|
|
|
|
forum domicilli inizia ad imparare
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania
|
|
|
|
forum rei sitae inizia ad imparare
|
|
sąd właściwy ze względu na miejsce położenia rzeczy
|
|
|
|
hereditas iacens inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
in absentia inizia ad imparare
|
|
pod nieobecność, podczas nieobecności
|
|
|
|
in abstracto inizia ad imparare
|
|
w oderwaniu od konkretnej sytuacji, ogólnie, abstrakcyjnie
|
|
|
|
in articulo mortis inizia ad imparare
|
|
w obliczu (bliskiej) śmierci
|
|
|
|
in extenso inizia ad imparare
|
|
w całości, dokładnie, w pełnym brzmieniu
|
|
|
|
in fine inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
in flagranti inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
in fraudem legis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
incompatibilitas inizia ad imparare
|
|
niepołączalność, zakaz równoczesnego piastowania określonych stanowisk publicznych
|
|
|
|
inter partes inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
inter vivos inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ipso facto inizia ad imparare
|
|
tym samym, na mocy samego faktu
|
|
|
|
ipso iure inizia ad imparare
|
|
mocy prawa (z mocy samego prawa)
|
|
|
|
iudex inhabilis inizia ad imparare
|
|
sędzia wyłączony ze sprawy
|
|
|
|
iudex suspectus inizia ad imparare
|
|
sędzia podejrzany (o stronniczość)
|
|
|
|
ius cogens inizia ad imparare
|
|
przepisy bezwzględnie obowiązujące,
|
|
|
|
ius dispositivum inizia ad imparare
|
|
przepisy względnie obowiązujące
|
|
|
|
ius sanguinis inizia ad imparare
|
|
prawo krwi (zasada nabycia obywatelstwa)
|
|
|
|
ius soli inizia ad imparare
|
|
prawo ziemi (zasada nabycia obywatelstwa)
|
|
|
|
lege non distinguente inizia ad imparare
|
|
ustawa nie czyni różnicowania
|
|
|
|
lex generalis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
lex imperfecta inizia ad imparare
|
|
norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
|
|
|
|
lex minus quam perfecta inizia ad imparare
|
|
to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
|
|
|
|
lex perfecta inizia ad imparare
|
|
to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
|
|
|
|
lex plus quam perfecta inizia ad imparare
|
|
to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności
|
|
|
|
lex specialis inizia ad imparare
|
|
ustawa specjalna, przepis szczególny
|
|
|
|
lucida intervalla inizia ad imparare
|
|
przerwy w chorobie psychicznej („jasne przerwy”)
|
|
|
|
lucrum cessans inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
mala fide inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
modus operandi inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
mortis causa inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
mutatis mutandis inizia ad imparare
|
|
po zmianie tego, co powinno być zmienione
|
|
|
|
nasciturus inizia ad imparare
|
|
dziecko poczęte, lecz jeszcze nienarodzone
|
|
|
|
naturalia negotii inizia ad imparare
|
|
przedmiotowe nieistotne elementy czynności prawnej
|
|
|
|
neglegentia inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
negotium claudicans inizia ad imparare
|
|
czynność prawna kulejąca (wadliwa)
|
|
|
|
negotium non existens inizia ad imparare
|
|
czynność prawna nieistniejąca
|
|
|
|
non liquet inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
numerus clausus inizia ad imparare
|
|
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona, wyliczenie enumeratywne
|
|
|
|
onus probandi inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
per analogiam inizia ad imparare
|
|
przez podobieństwo, analogię
|
|
|
|
per facta concludentia inizia ad imparare
|
|
przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
|
|
|
|
persona non grata inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
post mortem inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
praesumptio iuris ac de iure inizia ad imparare
|
|
domniemanie niedopuszczające przeciwdowodu
|
|
|
|
praesumptio iuris tantum inizia ad imparare
|
|
domniemanie możliwe do obalenia
|
|
|
|
pro publico bono inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
quorum inizia ad imparare
|
|
liczba członków podmiotu zbiorowego, których obecność podczas głosowania jest konieczna, aby decyzje podjęte były ważne
|
|
|
|
ratio legis inizia ad imparare
|
|
podstawa (przyczyna, motyw, cel, sens) uchwalenia danej ustawy
|
|
|
|
rebus sic stantibus inizia ad imparare
|
|
przy zachowaniu istniejących okoliczności
|
|
|
|
reductio ad absurdum inizia ad imparare
|
|
sprowadzenie rozumowania do niedorzeczności
|
|
|
|
reformatio in peius inizia ad imparare
|
|
zmiana na gorsze, zmiana orzeczenia na niekorzystne
|
|
|
|
res iudicata inizia ad imparare
|
|
sprawa osądzona (zakończona prawomocnym wyrokiem)
|
|
|
|
restitutio in integrum inizia ad imparare
|
|
przywrócenie do stanu pierwotnego (poprzedniego)
|
|
|
|
sensu largo inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
sensu stricto inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
sententia non existens inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
successio singularis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
successio universalis inizia ad imparare
|
|
sukcesja ogólna (uniwersalna)
|
|
|
|
suo nomine inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
terminus a quo inizia ad imparare
|
|
termin początkowy (od którego rozpoczynają się skutki czynności prawnej)
|
|
|
|
terminus ad quem inizia ad imparare
|
|
termin końcowy (do którego trwają skutki czynności prawnej)
|
|
|
|
terminus ante quem inizia ad imparare
|
|
termin, przed którym coś nastąpiło lub ma nastąpić
|
|
|
|
terminus post quem inizia ad imparare
|
|
termin, po którym coś ma nastąpić
|
|
|
|
terminus praeclusivus inizia ad imparare
|
|
termin ostateczny (prekluzyjny)
|
|
|
|
utilitas publica inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
vacatio legis inizia ad imparare
|
|
okres pomiędzy ogłoszeniem aktu prawnego a jego wejściem w życie
|
|
|
|
verba legis inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
vis absoluta inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
vis compulsiva inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
vis maior inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
votum separatum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
