Łacińskie zwroty prawnicze

5  1    119 schede    lenka1
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
accidentalia negotii
inizia ad imparare
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
inizia ad imparare
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
inizia ad imparare
do akt
ad eventum
inizia ad imparare
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
inizia ad imparare
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
inizia ad imparare
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
inizia ad imparare
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
inizia ad imparare
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
inizia ad imparare
do własnego użytku
amicus curiae
inizia ad imparare
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
inizia ad imparare
analogia z prawa
animus manendi
inizia ad imparare
zamiar stałego pobytu
bona fides
inizia ad imparare
dobra wiara
causa
inizia ad imparare
przyczyna
casus belli
inizia ad imparare
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
inizia ad imparare
warunek prawny
conditio sine qua non
inizia ad imparare
warunek konieczny
contra legem
inizia ad imparare
niezgodnie z prawem
corpus delicti
inizia ad imparare
dowód rzeczowy
culpa
inizia ad imparare
wina
culpa in contrahendo
inizia ad imparare
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
inizia ad imparare
wina w nadzorze
culpa in eligendo
inizia ad imparare
wina w wyborze
damnum emergens
inizia ad imparare
rzeczywista szkoda
debellatio
inizia ad imparare
zawojowanie
de facto
inizia ad imparare
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
inizia ad imparare
zgodnie z prawem
de lege artis
inizia ad imparare
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
inizia ad imparare
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
inizia ad imparare
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
inizia ad imparare
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
inizia ad imparare
staranność
do ut des
inizia ad imparare
"daję, abyś dawał"
dolus directus
inizia ad imparare
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
inizia ad imparare
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
inizia ad imparare
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
inizia ad imparare
ze względów słuszności i dobra
ex ante
inizia ad imparare
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
inizia ad imparare
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
inizia ad imparare
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
inizia ad imparare
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
inizia ad imparare
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
inizia ad imparare
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
inizia ad imparare
z mocy prawa
ex nunc
inizia ad imparare
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
inizia ad imparare
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
inizia ad imparare
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
inizia ad imparare
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
inizia ad imparare
podczas nieobecności
in statu nascendi
inizia ad imparare
w trakcie powstawania
inter partes
inizia ad imparare
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
inizia ad imparare
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
inizia ad imparare
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
inizia ad imparare
solidarność niewłaściwa
ipso facto
inizia ad imparare
z racji samego faktu
ipso iure
inizia ad imparare
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
inizia ad imparare
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
inizia ad imparare
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
inizia ad imparare
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
inizia ad imparare
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
inizia ad imparare
prawo narodów
ius in bello
inizia ad imparare
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
inizia ad imparare
prawo legacji
ius sanguinis
inizia ad imparare
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
inizia ad imparare
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
inizia ad imparare
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
inizia ad imparare
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
inizia ad imparare
zob. de lege ferenda
lex generalis
inizia ad imparare
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
inizia ad imparare
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
inizia ad imparare
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
inizia ad imparare
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
inizia ad imparare
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
inizia ad imparare
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
inizia ad imparare
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
inizia ad imparare
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
inizia ad imparare
prawo nie działa wstecz
lex specialis
inizia ad imparare
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
inizia ad imparare
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
inizia ad imparare
sposób działania
mortis causa
inizia ad imparare
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
inizia ad imparare
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
inizia ad imparare
prawo przodków
nasciturus
inizia ad imparare
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
inizia ad imparare
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
inizia ad imparare
niedbalstwo
non liquet
inizia ad imparare
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
inizia ad imparare
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
inizia ad imparare
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
inizia ad imparare
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
inizia ad imparare
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
inizia ad imparare
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
inizia ad imparare
posiadanie
preasumptio iuris tantum
inizia ad imparare
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
inizia ad imparare
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
inizia ad imparare
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
inizia ad imparare
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
inizia ad imparare
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
inizia ad imparare
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
inizia ad imparare
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
inizia ad imparare
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
inizia ad imparare
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
inizia ad imparare
rzecz osądzona
res nullius
inizia ad imparare
rzecz niczyja
restitutio in integrum
inizia ad imparare
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
inizia ad imparare
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
inizia ad imparare
ziemia niczyja
ultima ratio
inizia ad imparare
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
inizia ad imparare
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
inizia ad imparare
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
inizia ad imparare
weto
vindicatio
inizia ad imparare
windykacja
vis maior
inizia ad imparare
siła wyższa
vis legis
inizia ad imparare
siła prawa
dolus directus praemeditatus
inizia ad imparare
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
inizia ad imparare
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
inizia ad imparare
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
inizia ad imparare
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
inizia ad imparare
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Devi essere accedere per pubblicare un commento.