Sentencje łacińskie dla italianistyki

Cogito ergo sum

Myślę, więc jestem

Dum spiro, spero

Dopóki oddycham, mam nadzieję (nie tracę nadziei)

Horas non numero, nisi serenas

Godzin nie liczę, jeśli nie są pogodne (Liczę tylko godziny szczęśliwe)

De te fabula narratur

O Tobie mówi bajka

Lupus in fabula

Wilk w bajce

Da mihi basia mille

Daj mi pocałunków 1000

Quod multi curant, nemo curat

Gdzie wielu leczy, nikt nie leczy

Aquila non captar muscas

Orzeł nie łapie much

Bis dat, qui cito dat

Podwójnie daje, kto szybko daje

Nota bene

Zauważ dobrze

Medicus curat, natura sanat

Lekarz leczy, natura uzdrawia

Si aeger curatur, natura laudatur, si non curatur, medicus accusatur

Gdy chory zdrowieje, chwali się naturę, jeśli nie zdrowieje, oskarża się lekarza

Naturam mutare difficile est

Trudno jest zmienić naturę

Noli turbare circulos meos!

Nie zamazuj moich kół!

Quia nominor leo

Ponieważ zwę się lwem

Si vis pacem, para bellum

Jeśli pragniesz pokoju, szykuj wojnę

Si vis amari, ama

Jeśli chcesz być kochanym, kochaj

Sine pennis volare difficile est

Trudno jest latać bez skrzydeł

Ora et labora

Módl się i pracuj

Tertium non datur

Trzeciej (możliwości) nie ma

Ventis verba dare

Rzucasz słowa na wiatr

Iurare in verba magistri

Przysięgać na słowa nauczyciela

Iustitia regnorum fundamentum

Sprawiedliwość fundamentem państwa

In arena aedificas

Budujesz na piasku

Liberum veto

Swobodny sprzeciw

Pro arsi et focis pugnare

Walczyć za ołtarze i ogniska domowe

Sub rosa

Pod różą

Ante / post Christum natum

Przed / po narodzeniu Chrystusa

Te Deum laudamus

Ciebie Boga chwalimy

Altum silentium

Głęboka cisza

Festina lente!

Spiesz się powoli!

Nicolao Copernico grata patria

Mikołajowi Kopernikowi wdzięczna ojczyzna

Aliena laudatis, vestra ignoratis

Cudze chwalicie, swojego nie doceniacie

Maxima debetur puero reverentia

Dziecku należy się największy szacunek

Ego nihil timeo, quia nihil habeo

Niczego się nie obawiam, bo niczego nie mam

Aquilam volare doces

Uczysz orła latać

Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt

Cudze błędy mamy na oku, nasze za plecami

Nemo sine vitiis est

Nikt nie jest bez wad

Circulus vitiosus

Błędne koło

In dubio pro reo

Wątpliwości (działają) na rzecz oskarżonego

Accusare nemo se debet

Nikt nie oskarża siebie samego

Inter arma silent Musae leges

Wśród oręża milczą prawa

Littera scripta manet

Litera napisana pozostaje

Verba volant, scripta manent

Słowo ulatuje, zapis pozostaje

Pecunia non olet

Pieniądz nie śmierdzi

Experientia docet

Doświadczenie uczy

Exemplum docet

Przykład uczy

Quod nocet, docet

Co szkodzi, uczy

Ignorantia nocet

Ignorancja szkodzi

Primum non nocere

Po pierwsze nie szkodzić

In hoc mundo non dolere impossibile est

Na tym świecie nie można nie cierpieć

Nolite timere!

Nie lękajcie się!

Caelum et terram commovere

Poruszyć niebo i ziemię

Gaude, mater Polonia

Ciesz się, matko Polsko

Annuntio vobis gaudium magnum: habemus papam

Ogłaszam Wam wielką radość: mamy papieża

Mundus universus exercet histrioniam

Cały świat gra komedię

Digitus Dei

Palec Boży

Si Deus pro nobis, quis contra nos?

Jeżeli Bóg z nami, kto przeciw nam?

Nullum magnum ingenium sine mixtura dementiae

Nie ma wielkiego geniuszu bez domieszki szaleństwa

Deum qui habet, beatus est

Kto posiada Boga, jest szczęśliwy

Stultorum infinitus est numerus

Liczba głupich jest nieskończona

Docere, movere, delectare

Nauczać, bawić, wzruszać

Lux in tenebris lucet

Światłość w ciemności świeci

Hodie mihi, cras tibi

Dzisiaj mnie, jutro Tobie

Corvus albus

Biały kruk

Si tu vales, bene est, ego valeo

Jeżeli jesteś zdrowy, to dobrze, i ja jestem zdrów

Vale et me ama

Żegnaj i kochaj mnie

Iucundum nil agere

Słodkie nieróbstwo

In aqua scribere

Pisać na wodzie

Otium post negotium

Czas wolny po czasie pracy

Aliud est facere, aliud dicere

Co innego uczynić, co innego powiedzieć

Barba non facit philosophum

Broda nie czyni mędrcem

Cuculla non facit monachum

Habit nie czyni mnichem

Divide et impera!

Dziel i rządź!

Epistula non erubescit

List się nie rumieni

Ignosce saepe alteri, numquam tibi

Przebacz często innym, nigdy sobie

Cognoscere - ignoscere

Zrozumieć - przebaczyć

Tres faciunt collegium

Trzeci tworzy stowarzyszenie

Mala herba cito crescit

Chwast szybko rośnie

Umbram suam metuere

Bać się własnego cienia

Vitam regit fortuna, non sapienti

Życiem rządzi fortuna, nie mądrość

Difficile est satiram non scribere

Ciężko nie pisać satyrą

Nemo beneficia in calendario scribit

Nikt nie zapisuje dobrodziejstw w kalendarzu

Experto credite

Wierzcie doświadczonemu

Gladiator in arena consilium capit

Gladiator decyduje dopiero na arenie

Noli me tangere!

Nie dotykaj mnie!

Cum duo faciunt idem, non est idem

Gdy dwóch robi to samo, to nie to samo

Damnant, quod non intellegunt

Potępiają, czego nie rozumieją

Nec sine te, nec tecum vivere possum

Ani bez Ciebie, ani z Tobą nie mogę żyć

Nemo propheta in patria sua

Nikt (nie jest) prorokiem w swojej ojczyźnie

Falsus propheta

Fałszywy prorok

Attendite a falsis prophetis

Strzeżcie się fałszywych proroków

Ego te absolvo

Ja Ci odpuszczam (rozgrzeszam, wybaczam)

Clara pacta claros faciunt amicos

Przejrzyste układy tworzą przejrzystych przyjaciół

Diligite inimicos vestros

Miłujcie Waszych nieprzyjaciół

Nigrum in candida vertunt

Robią z czarnego białe

Redde, quod debes

Oddaj, co musisz (co jesteś winien)

Vade mecum

Chodź za mną

Nemo potest duobus dominis servire

Nikt nie może służyć dwóm panom

Pecuniae imperare oportet, non servire

Pieniądzom należy rozkazywać, nie służyć

Melius est praevenire, quam praeveniri

Lepiej jest wyprzedzać niż być wyprzedzanym

Custodire quasi pupillam oculi sui

Strzec jack źrenicy swojego oka

Historiam nescire non decet

Historii nie zdobi niewiedza (?)

Ex aequo

Na równi

Dimitte illis, non enim sciunt, quid faciunt

Przebacz im, nie wiedzą, co czynią

Dimitte nobis debita nostra

Przebacz nam nasze winy

Sinite parvulos venire ad me

Pozwólcie dzieciom przyjść do mnie

Unde venis et quo tendis?

Skąd przychodzisz i dokąd zmierzasz?

Ab ova usque ad mala

Od jajka do jabłek (od początku do końca)

Absolutum dominium

Władza absolutna

Advocatus diaboli

Adwokat diabła

Index librorum prohibitorum

Indeks ksiąg zakazanych

Post factum nullum consilium

Po (dokonanym) czynie na nic rada

Nihil de nobis sine nobis

Nic o nas bez nas

Qui non est mecum, contra me est

Kto nie jest ze mną, jest przeciwko mnie

Sanitas per aquam

Zdrowie poprzez wodę (SPA)

Aut prodesse volunt, aut delectare poetae, aut simul et iucund (a), et idonea dicere vitae

Poeci chcą albo pomóc, albo sprawić przyjemność, albo jednocześnie mówić (rzeczy) i miłe i pożyteczne w życiu (dosł. Albo pomóc chcą, albo sprawić przyjemność poeci, albo jednocześnie i miłe i pożyteczne mówić życia)

Qui bibit, dormit; qui dormit, non peccat; qui non peccat, sanctus est. Ergo: qui bibit, sanctus est

Kto pije, śpi; kto śpi, nie grzeszy; kto nie grzeszy, świętym jest. Więc: kto pije, jest świętym