Socjologia - pojęcia cz. II

 0    162 schede    fiszkoteka61
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
GRUPY EKSKLUZYWNE
inizia ad imparare
inaczej zamknięte, czyli takie, do których przyjęcie obwarowane jest bardzo trudnymi, rygorystycznymi warunkami.
GRUPY INKLUZYWNE
inizia ad imparare
inaczej otwarte, czyli takie, które akceptują wszystkich chętnych do przystąpienia.
GRUPY ISTOTNE
inizia ad imparare
takie, które jednostka selekcjonuje spośród wielości różnych grup, do których należy i do których przywiązuje szczególne subiektywne znaczenie.
GRUPY JEDNOFUNKCYJNE
inizia ad imparare
inaczej wyspecjalizowane, czyli takie, w których członkowie podejmują jeden tylko typ działalności.
GRUPY ODNIESIENIA
inizia ad imparare
zbiorowości, z którymi wiążą nas subiektywne, „wirtualneʺ relacje, mimo że do nich nie należymy.
GRUPY ODNIESIENIA NORMATYWNEGO
inizia ad imparare
takie, z których czerpiemy i przyjmujemy normy i wartości kształtujące nasze działania.
GRUPY ODNIESIENIA PORÓWNAWCZEGO
inizia ad imparare
takie, z którymi konfrontujemy nasze osiągnięcia, standard życia, zasób władzy, poziom prestiżu itp
GRUPY PIERWOTNE
inizia ad imparare
niewielkie, nieformalne, spontaniczne, o bezpośrednich kontaktach i interakcjach (twarzą w twarz) członków rozpoznających się nawzajem, podejmujących zróżnicowane działania, częściowo z pobudek autotelicznych
GRUPY TOTALITARNE
inizia ad imparare
takie, które kontrolują i ingerują w całokształt życia swoich członków w dziedzinach nie związanych bezpośrednio z członkostwem w grupie, a także w sferze prywatnej.
GRUPY WIELOFUNKCYJNE
inizia ad imparare
takie, w których członkowie podejmują różnorodne formy działalności.
GRUPY WTÓRNE
inizia ad imparare
takie, które liczą wielu członków, w większości wzajemnie anonimowych, pomiędzy którymi zachodzą sformalizowane i pośrednie stosunki realizujące się w wysoce wyspecjalizowanych działaniach.
GRUPY ZADANIOWE
inizia ad imparare
takie, które zostały celowo powołane do rozwiązania jakiegoś problemu lub zrealizowania zadania praktycznego
GRUPY ŻARŁOCZNE
inizia ad imparare
takie, które wymagają od swoich członków maksymalnego zaangażowania, nieustannego uczestnictwa, pełnego poświęcenia, niepodzielnej lojalności
KAPITAŁ SPOŁECZNY
inizia ad imparare
więzi zaufania, lojalności i solidarności, znajdujące wyraz w samoorganizowaniu się i samorządności, głównie w ramach dobrowolnych stowarzyszeń.
KONTRSOCJALIZACJA
inizia ad imparare
kultywowanie przeciwnych reguł i wzorów niż te uznawane przez grupy, od których chcemy się dystansować, będące naszymi negatywnymi grupami odniesienia
NEGATYWNE GRUPY ODNIESIENIA
inizia ad imparare
takie, które budzą u nas repulsję i od których staramy się zdystansować poprzez przyjmowanie przeciwnych wzorów i reguł postępowania
POZYTYWNE GRUPY ODNIESIENIA
inizia ad imparare
takie, z którymi się identyfikujemy, porównujemy i których standardy normatywne staramy się naśladować, dążąc do uzyskania pełnego członkostwa.
PRÓŻNIA SOCJOLOGICZNA
inizia ad imparare
pusta przestrzeń pomiędzy publiczną sferą polityki a prywatną sferą rodzinną, która zazwyczaj wypełniana jest przez dobrowolne stowarzyszenia.
SOCJALIZACJA
inizia ad imparare
proces kształtowania mentalności, postaw i działań ludzi przez społeczeństwo.
SOCJALIZACJA WYPRZEDZAJĄCA
inizia ad imparare
naśladowanie reguł i wzorów, a zwłaszcza sposobu i stylu życia środowisk, do których aspirujemy i w których chcielibyśmy zostać zaakceptowani
TRIADA:
inizia ad imparare
grupa trójosobowa, trójkąt
WSPÓLNOTY LOKALNE
inizia ad imparare
zbiorowości zamieszkałe na wspólnym terenie, w ramach których ludzie na ogół znający się nawzajem realizują większość swojej życiowej aktywności, obdarzając je silną identyfikacją i czyniąc uczestnictwo elementem własnej, indywidualnej tożsamości.
ZADANIA ADDYTYWNE
inizia ad imparare
takie, których szybkość i skuteczność realizacji zależy wprost od liczby uczestniczących osób.
ZADANIA KONIUNKTYWNE
inizia ad imparare
takie, w których tempo i intensywność działań muszą być dostosowane do najsłabszych uczestników grupy.
ZADANIA KOOPERACYJNE
inizia ad imparare
takie, których realizacja wymaga podziału funkcji, współpracy i koordynacji działań wyspecjalizowanych, co z reguły narzuca potrzebę kierownictwa lub przywództwa.
AKULTURACJA
inizia ad imparare
proces wdrażania jednostki do kultury innej niż ta, którą nabyła przez wychowanie (socjalizację).
AMALGAMACJA KULTUROWA
inizia ad imparare
mieszanie się elementów kulturowych pochodzących z różnych kultur, prowadzące do wytworzenia się swoistego nowego systemu kulturowego.
CYWILIZACJA
inizia ad imparare
zestaw przedmiotów materialnych, idei konstrukcyjnych czy inżynierskich zrealizowanych w tych przedmiotach (a więc inaczej ‐ technologii) oraz umiejętności właściwego posługiwania się nimi (kompetencji praktycznych).
DOMINACJA KULTUROWA
inizia ad imparare
przewaga jednej kultury nad innymi wynikająca albo z atrakcyjności proponowanego przez nią sposobu życia, albo siły militarnej lub ekonomicznej reprezentujących ją społeczeństw, albo umiejętności i technik indoktrynacyjnych, propagandowych czy marketingowych, albo wszystkich tych okoliczności razem. Efektem jest jednokierunkowa dyfuzja kulturowa i erozja kultur lokalnych.
DYFUZJA KULTURY
inizia ad imparare
przepływ elementów kulturowych lub całych kompleksów czy konfiguracji kulturowych między odmiennymi kulturami
DYSONANS KULTUROWY
inizia ad imparare
sprzeczność treści kulturowych ‐ oczekiwań normatywnych, sposobów myślenia, stylów konsumpcji ‐ narzucanych jednostce przez różne kultury, którym równocześnie podlega.
ETNOCENTRYZM
inizia ad imparare
przekonanie o oczywistym, niekwestionowalnym charakterze sposobu życia własnej społeczności lub nawet o szczególnej wartości własnej kultury i jej przewadze nad innymi.
FAKTY SPOŁECZNE
inizia ad imparare
treści świadomościowe i normatywne, które obiektywizują się w zbiorowości i wywierają ograniczający i przymuszający wpływ na jej członków.
IMPERIALIZM KULTUROWY
inizia ad imparare
narzucanie kultury dominującej w skali regionalnej, kontynentalnej czy globalnej.
KOMPLEKS KULTUROWY
inizia ad imparare
powiązany zbiór elementów kulturowych o wspólnej treści lub wspólnej funkcji (np. reguły savoir‐vivreʹu).
KONFIGURACJA KULTUROWA
inizia ad imparare
zbiór różnorodnych elementów kulturowych skupionych wokół jednego obiektu, idei czy wartości (np. kultura samochodowa, cywilizacja naukowa, kultura konsumpcyjna).
KONFLIKT KULTUROWY
inizia ad imparare
niechęć, wrogość lub walka między stykającymi się ze sobą zbiorowo‐ściami o odmiennych, kulturowo dyktowanych sposobach życia.
KONFLIKT POKOLEŃ
inizia ad imparare
odmiana konfliktu kulturowego nasilająca się w okresach szybkich zmian kulturowych, gdy pokolenie młodsze internalizuje nowe wzory kulturowe odmienne od wzorów typowych dla pokolenia starszego.
KONTAKT KULTUROWY
inizia ad imparare
nawiązanie interakcji i stosunków społecznych przez zbiorowości żyjące w obrębie odmiennych kultur.
KONTRKULTURA
inizia ad imparare
sposób życia świadomie i celowo przeciwstawiany dominującej w danym społeczeństwie kulturze.
KULTURA
inizia ad imparare
całościowy sposób życia charakterystyczny dla danej zbiorowości, na który składa się wszystko to, co ludzie „robią, myślą i posiadająʺ jako członkowie społeczeństwa (wzory działania, myślenia i wyposażenia materialnego).
KULTURA IDEALNA
inizia ad imparare
czy inaczej ‐ symboliczna): zbiór charakterystycznych dla danej społeczności przekonań, poglądów, wierzeń, a także znaczeń wiązanych ze zjawiskami i przedmiotami, zakodowanych najpełniej w języku
KULTURA MATERIALNA
inizia ad imparare
zbiór charakterystycznych dla danej zbiorowości obiektów ‐ narzędzi, urządzeń, domostw, ubrań, pożywienia, środków komunikacji, zwierząt gospodarskich itp.
KULTURA NORMATYWNA
inizia ad imparare
zbiór charakterystycznych dla danej społeczności reguł postępowania ‐ norm i wartości.
KULTURA PONADNARODOWA
inizia ad imparare
wzory działania, myślenia i wyposażenia materialnego wspólne dla społeczności regionalnych, kontynentalnych czy nawet dla społeczeństwa globalnego (np. kultura europejska, kultura islamu).
NIEKOMPETENCJA KULTUROWA
inizia ad imparare
brak wiedzy, umiejętności, nawyków i odruchów niezbędnych do wykorzystania nowych urządzeń technicznych oraz do akceptacji nowych sposobów myślenia i nowych wzorów stosunków międzyludzkich czy form organizacyjnych.
PARTYKULARYZMY KULTUROWE
inizia ad imparare
wyjątkowe, „egzotyczneʺ sposoby życia, ograniczone początkowo tylko do jednej, konkretnej kultury.
PLURALIZM KULTUROWY
inizia ad imparare
w sensie pierwszym, wielość i różnorodność kultur, zarówno następujących po sobie w wymiarze historycznym, jak i koegzystujących współcześnie. W sensie drugim, stanowisko ideologiczne podkreślające prawo różnych społeczności do odmiennych sposobów życia, a nawet lansujące tezę o pełnej równości wszystkich kultur.
PRESJE KRZYŻUJĄCE SIĘ
inizia ad imparare
równoczesny nacisk rozmaitych nakładających się na siebie i niezgodnych w swoich treściach kultur, w których obrębie żyje jednostka.
PRZEŻYTKI KULTUROWE
inizia ad imparare
elementy tradycji kulturowej, które całkowicie zmieniły swoją pierwotną funkcję.
RELATYWIZM KULTUROWY
inizia ad imparare
świadomość ogromnej różnorodności kultur i historycznych uwarunkowań odrębności kulturowych.
RURALIZM
inizia ad imparare
swoisty sposób życia ‐ kompleks reguł, idei i urządzeń ‐ charakterystyczny dla mieszkańców wsi.
RYS KULTUROWY
inizia ad imparare
(inaczej ‐ element kulturowy): najmniejszy wyróżnialny składnik kultury (pojedyncza reguła, idea lub obiekt).
RYTUAŁY
inizia ad imparare
indywidualne albo zbiorowe sposoby działania przebiegające według precyzyjnie i formalnie określonego scenariusza, do którego pod silną presją muszą stosować się wszyscy uczestnicy.
SAMOŚWIADOMOŚĆ KULTUROWA
inizia ad imparare
umiejętność oddzielenia reguł kulturowych od codziennych, rutynowych praktyk, co pozwala traktować własny sposób życia jako jeden tylko z możliwych, a nie absolutnie słuszny. Warunek postawy relatywistycznej i tolerancji.
SUBKULTURA
inizia ad imparare
odrębności sposobu życia mniejszych zbiorowości mieszczących się w zasięgu uznanej przez ich członków kultury szerszej, nadrzędnej. Inaczej „wariacjeʺ wokół wspólnego trzonu kultury.
TOLERANCJA
inizia ad imparare
akceptacja odmienności kulturowej lub nawet traktowanie jej jako wartości wzbogacającej repertuar sposobów życia
TOŻSAMOŚĆ KULTUROWA
inizia ad imparare
unikalny dla każdej jednostki zestaw czerpanych z różnych źródeł treści kulturowych, z którymi się identyfikuje, realizowany w życiu tej jednostki
TRADYCJA KULTUROWA
inizia ad imparare
skumulowany, odziedziczony historycznie dorobek kulturowy danej zbiorowości.
TRZON KULTURY
inizia ad imparare
wartości, idee czy obiekty dla danej kultury centralne, decydujące o jej odrębności.
UNIWERSALIA KULTUROWE
inizia ad imparare
rysy kulturowe spotykane we wszystkich znanych społeczeństwach, historycznych i współczesnych
URBANIZM
inizia ad imparare
swoisty sposób życia ‐ kompleks reguł, idei i urządzeń ‐ charakterystyczny dla mieszkańców miast.
ZAPÓŹNIENIE KULTUROWE
inizia ad imparare
asynchronia stopnia rozwoju różnych składników konfiguracji kulturowej (np. brak regulacji prawnej pozwalającej stosować dokonane już odkrycia naukowe czy innowacje techniczne).
AMBIWALENCJA NORMY
inizia ad imparare
rozbieżność oczekiwań dyktowanych przez pojedynczą normę.
ANOMIA
inizia ad imparare
stan chaosu wśród norm i wartości, zanik jednoznacznych drogowskazów postępowania.
ANTYNOMIA NORMATYWNA:
inizia ad imparare
odmienna, a nawet przeciwstawna regulacja tej samej kwestii przez różne podsystemy normatywne (np. prawo inaczej niż moralność) lub przez różne normy w ramach tego samego podsystemu.
ASYNCHRONIA NORMATYWNA
inizia ad imparare
koegzystencja norm i wartości pochodzących z różnych okresów historycznych.
BUNT
inizia ad imparare
odrzucenie obowiązujących procedur, z całym bagażem norm i wartości, ale zarazem zaproponowanie procedur alternatywnych: nowych sposobów życia realizujących nowe normy i nowe wartości.
DEWIACJA
inizia ad imparare
postępowanie niezgodne z odnoszącymi się do danej jednostki i do sytuacji, w której działa, regułami społecznymi (normami i wartościami).
DUALIZM KULTUROWY
inizia ad imparare
(inaczej ‐ dysonans kulturowy): sytuacja po głębokich przełomach społecznych, gdy dawna i nowa kultura zderzają się ze sobą i wchodzą w silny konflikt.
IMPERATYWY KULTUROWE
inizia ad imparare
kategoryczne żądania pewnego sposobu postępowania lub realizacji pewnego celu, szeroko uznawane w danej społeczności.
INNOWACJA:
inizia ad imparare
akceptacja celów dyktowanych przez rozpowszechnione wartości, ale szukanie dla ich realizacji nowych sposobów, różnych od normatywnie przepisanych. Jest to cząstkowe zastosowanie się do wskazanej w kulturze procedury: tylko do zawartych w niej wartości, a odrzucenie norm.
INSTYTUCJA
inizia ad imparare
zbiór reguł związany z określonym kontekstem społecznym, realizujący podobne, istotne społecznie funkcje
KONFORMIZM
inizia ad imparare
sytuacja, gdy ludzie postępują zgodnie z regułami, które ich dotyczą (to znaczy odnoszą się do ich pozycji społecznej, do sytuacji w jakiej działają i nie są wyłączone przez jakieś okoliczności szczególne).
KONTEKST REGUŁY
inizia ad imparare
określone wyraźnie lub przyjęte implicite przesłanki określające sytuacje i podmioty, do których reguła się odnosi.
LEGALIZM
inizia ad imparare
literalne i skrupulatne przestrzeganie reguł bez względu na ich treść, zgodnie z przekonaniem, że należy zawsze stosować się do obowiązujących zasad
MORALNOŚĆ
inizia ad imparare
zbiór norm i wartości, których naruszenie jest mocno piętnowane przez zbiorowość, ponieważ dotyczą zasadniczych i uniwersalnych problemów pojawiających się w stosunkach międzyludzkich, których rozwiązanie nie jest obojętne dla dobra partnerów.
NEGATYWIZM
inizia ad imparare
(inaczej ‐ kontraformizm): bezrefleksyjny stosunek do reguły, abstrahujący od jej treści, a odrzucający ją tylko z uwagi na źródło, z którego reguła pochodzi
NONKONFORMIZM:
inizia ad imparare
dewiacja demonstrowana publicznie w proteście przeciwko obowiązującym normom czy wartościom.
NORMY KULTUROWE
inizia ad imparare
takie reguły, których przedmiotem są właściwe, oczekiwane, obarczone powinnością sposoby czy metody działania, a więc środki stosowane dla osiągnięcia celu.
OPORTUNIZM
inizia ad imparare
przestrzeganie reguły mimo jej nieuznawania i przekonania o jej niesłuszności
PRAWO
inizia ad imparare
system norm i wartości stanowionych i skodyfikowanych, na których straży stoją specjalne instytucje dysponujące przymusem państwowym
PREFERENCJE
inizia ad imparare
reguły opisujące wzorcowe, heroiczne ideały postępowania, których jednak trudno wymagać od wszystkich.
PREWENCJA OGÓLNA
inizia ad imparare
odstraszający wobec potencjalnych przestępców efekt publicznie wykonanej lub anonsowanej kary
PROCEDURY
inizia ad imparare
wiązki norm i wartości, regulujące typowe sposoby osiągania danych celów
PRZYZWOLENIE
inizia ad imparare
reguła dopuszczająca, ale nie zalecająca ani nie wymagająca pewnego sposobu postępowania czy realizacji pewnego celu.
REGUŁY PARTYKULARNE
inizia ad imparare
takie, które są realizowane tylko w jednym kontekście społecznym, występują w ramach jednej tylko instytucji.
REGUŁY UNIWERSALNE
inizia ad imparare
(inaczej ‐ międzyinstytucjonalne): takie, które znajdują zastosowanie w wielu kontekstach społecznych, wchodzą w zakres wielu instytucji.
RELATYWIZACJA PERSONALNA REGUŁY:
inizia ad imparare
określenie, kogo reguła dotyczy, przez wskazanie pozycji (ról) osób jej podlegających.
RELATYWIZACJA SYTUACYJNA REGUŁY
inizia ad imparare
określenie, często sformułowane implicite, w jakich sytuacjach reguła obowiązuje, a jakie wyłączają jej stosowalność.
REZYGNACJA
inizia ad imparare
odrzucenie przez jednostkę całej przepisanej w kulturze procedury, zarówno zawartych w niej norm, jak i wartości
ROLA SPOŁECZNA
inizia ad imparare
zbiór norm i wartości związanych z określoną pozycją społeczną, przepisany dla tej pozycji i wymagany od każdego, kto pozycję tę zajmuje.
RYTUALIZM:
inizia ad imparare
kurczowe trzymanie się pewnych tradycyjnych sposobów postępowania, a więc gorliwe przestrzeganie norm, przy zupełnym abstrahowaniu od celów, które miały być w ten sposób realizowane, czyli z ignorowaniem odpowiednich wartości.
SANKCJE SPOŁECZNE:
inizia ad imparare
reakcje społeczne ‐ karzące lub nagradzające ‐ na działania regulowane normatywnie, czyli takie, z którymi związane są określone oczekiwania społeczne
SYSTEM AKSJO‐NORMATYWNY
inizia ad imparare
powiązany zespół reguł ‐ norm i wartości ‐ dotyczących wszelkich przejawów życia społecznego, charakterystyczny dla danej kultury.
WARTOŚCI KULTUROWE
inizia ad imparare
takie reguły, których przedmiotem są pożądane, godne, słuszne cele działań.
ZWYCZAJE
inizia ad imparare
reguły o charakterze konwencjonalnym, w zasadzie1 obojętne dla dobra innych, spontanicznie wytwarzające się w zbiorowości, dotyczące codziennego przebiegu żyda społecznego i stosunkowo słabo sankcjonowane.
DYSKRYMINACJA
inizia ad imparare
mniejsze szansę dostępu do wykształcenia, zawodu, majątku, praw politycznych, prestiżu i innych cenionych dóbr, z tej tylko racji, że ktoś jest członkiem grupy będącej przedmiotem przesądów czy negatywnych stereotypów i bez uwzględnienia jego indywidualnych kwalifikacji czy zasług.
EKSTERMINACJA
inizia ad imparare
fizyczne eliminowanie członków grupy lub całej grupy postrzeganej za pomocą szczególnie nasilonych negatywnych stereotypów czy przesądów
IDEOLOGIE
inizia ad imparare
zbiory lub systemy idei, które dostarczają uzasadnienia, legitymizacji, wsparcia, jakimś partykularnym interesom grupowym lub utwierdzają grupową tożsamość
JĘZYK
inizia ad imparare
system powiązanych ze sobą symboli uznawanych w danej społeczności (inaczej: których znaczenie jest dla członków tej społeczności takie samo).
JĘZYK CIAŁA
inizia ad imparare
poza, postawa cielesna, która w kulturze danej zbiorowości kojarzy się z jakimś stanem emocjonalnym, nastawieniem czy cechami osobowościowymi partnera.
JĘZYK NATURALNY
inizia ad imparare
system symboli wytworzony spontanicznie przez daną zbiorowość w długim procesie historycznej akumulacji
JĘZYK SZTUCZNY
inizia ad imparare
system symboli skonstruowany celowo dla zapewnienia komunikacji międzyludzkiej w jakimś specyficznym zakresie.
MORALE GRUPY
inizia ad imparare
silne więzi społeczne między członkami grupy, solidarność grupowa, wzajemna lojalność i zaufanie.
MYŚLENIE GRUPOWE
inizia ad imparare
zupełna zatrata przez grupę poczucia rzeczywistości, przecenianie własnej siły i możliwości działania, samozadowolenie i arogancja, co związane jest z nadmierną spoistością i solidarnością w obrębie grupy, a także jej izolacją od otoczenia i zamknięciem się we własnym świecie
PIKTOGRAM
inizia ad imparare
obrazek, który ma w graficznym uproszczeniu symbolizować obiekt czy stan, z którym skojarzenie pragniemy wywołać
PRZESĄD
inizia ad imparare
negatywny stereotyp mocno zabarwiony emocjonalnie.
SEGREGACJA:
inizia ad imparare
prawnie lub zwyczajowo zagwarantowana izolacja jednostek należących do grup, których dotyczą przesądy i negatywne stereotypy (przeważnie mniejszości etnicznych czy rasowych).
STEREOTYP
inizia ad imparare
uproszczony, jednostronny, skrajnie wyjaskrawiony obraz pewnej zbiorowości, traktujący wszystkich jej członków w sposób niezróżnicowany, niezależnie od ich przymiotów indywidualnych.
SYMBOL
inizia ad imparare
wskaźnik pewnego stanu rzeczy oparty na przyjętej w danej zbiorowości dowolnej konwencji.
SZOWINIZM GRUPOWY
inizia ad imparare
przeświadczenie o wyjątkowych zaletach własnej zbiorowości, któremu towarzyszy zaniżona ocena innych
ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA
inizia ad imparare
zbiór szeroko rozpowszechnionych i akceptowanych w danej zbiorowości poglądów, idei i przekonań, które stają się wzorcami czy schematami myślenia wpajanymi jej członkom i egzekwowanymi przez społeczny nacisk
ZNAK
inizia ad imparare
wskaźnik pewnego stanu rzeczy oparty na prawidłowościach przyrodniczych, w myśl których występuje on razem z tym stanem lub go poprzedza
BILANS ZAUFANIA
inizia ad imparare
charakterystyczny dla danej jednostki lub instytucji zestaw obiektów, wobec których przejawia zaufanie, oraz zestaw podmiotów, które wyrażają zaufanie wobec niej.
DZIAŁANIA REPREZENTACYJNE
inizia ad imparare
(inaczej ‐ powiernicze): takie, które podejmowane są w imieniu innych osób i kierowane ich interesem.
IMPULS ZAUFANIA
inizia ad imparare
dyspozycja osobowościowa w różnym stopniu rozwinięta u różnych osób, skłaniająca do udzielania zaufania a priori
KULTURA NIEUFNOŚCI
inizia ad imparare
(inaczej ‐ kultura cynizmu): rozpowszechniona i uogólniona podejrzliwość w stosunku do osób i instytucji, nakazująca nieustannie monitorować i kontrolować ich działania w obawie przed oszustwami, nadużyciami, kłamstwami, nierzetelnością, spiskami i konspiracją.
KULTURA ZAUFANIA
inizia ad imparare
uogólnione zaufanie przenikające całą zbiorowość i traktowane jako obowiązująca reguła postępowania (metaforycznie: klimat czy atmosfera zaufania w społeczności).
MIĘKKIE ZMIENNE
inizia ad imparare
trudne do empirycznej operacjonalizacji, ale bardzo istotne czynniki życia społecznego z dziedziny kultury, mentalności zbiorowej, świadomości społecznej, tożsamości kolektywnej, więzi międzyludzkiej, emocji i nastrojów społecznych, itp.
REPUTACJA
inizia ad imparare
znana nam historia wcześniejszych działań danych osób czy instytucji, konsekwentnie i w rozmaitych sytuacjach przejawiających oczekiwane przez nas walory ‐ efektywność, racjonalność, rzetelność, szlachetność itp.
RYZYKO
inizia ad imparare
prawdopodobieństwo negatywnych konsekwencji działania podejmowanego w warunkach niepewności.
UOGÓLNIONE ZAUFANIE
inizia ad imparare
gotowość do podejmowania działań, oparta na oczekiwaniu a priori, że większość ludzi i instytucji będzie działać w sposób dla nas korzystny.
ZAUFANIE
inizia ad imparare
wyrażone w działaniu wobec partnera oczekiwanie, że jego reakcje będą dla nas korzystne. Inaczej: podejmowany w warunkach niepewności zakład na temat tego, co uczyni partner.
ZAUFANIE INSTYTUCJONALNE
inizia ad imparare
kierowane ku wielkim organizacjom, a pośrednio masom anonimowych funkcjonariuszy i reprezentantów takich organizacji, pełniących w nich zróżnicowane role społeczne.
ZAUFANIE KOMERCYJNE
inizia ad imparare
wyrażone w decyzji kupna przekonanie o niezawodności, jakości, użyteczności towarów, a pośrednio o rzetelności i kompetencji ich producentów.
ZAUFANIE OSOBISTE
inizia ad imparare
kierowane ku konkretnym, znanym nam osobom
ZAUFANIE POZYCYJNE
inizia ad imparare
kierowane a prańʹku każdemu, kto zajmuje określoną, godną zaufania pozycję społeczną (pełni określoną rolę).
ZAUFANIE SYSTEMOWE
inizia ad imparare
poczucie bezpieczeństwa egzystencjalnego, oparte na przekonaniu o efektywności, rzetelności, sprawiedliwości systemu społeczno‐politycznego czy ustroju, w obrębie którego żyjemy.
ZAUFANIE TECHNOLOGICZNE
inizia ad imparare
wiara w niezawodność systemów technicznych, które nas otaczają we współczesnym świecie i których wykorzystywanie jest dla nas niezbędne do życia, a równocześnie tajniki ich funkcjonowania są nam nieznane. Pośrednio jest to zaufanie do konstruktorów i operatorów takich systemów.
ASYMILACJA
inizia ad imparare
roztopienie się mniejszości etnicznej czy rasowej w grupie większościowej i tym samym uzyskanie pełnej partycypacji w jej szansach życiowych.
AWANS ZAWODOWY:
inizia ad imparare
uzyskanie wyższej pozycji zawodowej (stanowiska) lub wejście do wyżej cenionej grupy zawodowej niż ta, z którą jest się aktualnie związanym.
BIEGUNOWY MODEL KLAS SPOŁECZNYCH
inizia ad imparare
upraszczający obraz społeczeństwa, w którym wyróżnia się tylko dwie radykalnie przeciwstawne klasy ‐ panującą i podporządkowaną ‐pomijając wszelkie ugrupowania pośrednie.
DEGRADACJA ZAWODOWA
inizia ad imparare
przejście na niższą pozycję zawodową (utrata stanowiska) lub podjęcie zawodu niżej cenionego niż aktualnie wykonywany
DYCHOTOMICZNA WIZJA NIERÓWNOŚCI
inizia ad imparare
obraz społeczeństwa, w którym podkreśla się przeciwstawność dwóch klas społecznych: właścicieli środków produkcji i pracowników pozbawionych własności.
GRADACYJNA WIZJA NIERÓWNOŚCI
inizia ad imparare
obraz społeczeństwa, w którym kładzie się nacisk na stopniowalne różnice i nierówności między jednostkami lub zbiorowościami w ramach różnych hierarchii stratyfikacji społecznej.
KANAŁY RUCHLIWOŚCI SPOŁECZNEJ
inizia ad imparare
typowe scenariusze awansu czy kariery otwarte w danym społeczeństwie.
KAPITAŁ KULTUROWY
inizia ad imparare
nawyki, umiejętności, odruchy nabyte przez socjalizację w grupach elitarnych, o wyższej pozycji społecznej i wykształceniu, które ułatwiają utrzymanie (reprodukcję) takich elitarnych pozycji, a także są symbolem przynależności do grup elitarnych.
KARIERA
inizia ad imparare
sekwencja następujących po sobie w toku biografii zmian sytuacji zawodowej, w szczególności kolejnych awansów
KASTA
inizia ad imparare
warstwa społeczna zamknięta, ograniczona do wyraźnie ustalonego grona, do którego wejść można tylko przez urodzenie i nie można wyjść aż do śmierci.
KLASA DLA SIEBIE
inizia ad imparare
klasa społeczna w końcowym momencie krystalizacji, gdy obok wspólnoty interesów ekonomicznych dysponuje rozwiniętą świadomością klasową i formami organizacyjnymi pozwalającymi na prowadzenie walki klasowej.
KLASA SPOŁECZNA
inizia ad imparare
wielki segment społeczeństwa obejmujący osoby o podobnej sytuacji własnościowej (zwłaszcza w zakresie posiadania środków produkcyjnych, czyli kapitału ekonomicznego).
KLASA ŚREDNIA
inizia ad imparare
szeroka zbiorowość ludzi zatrudnionych w bardzo różnych wymagających kwalifikacji i wykształcenia zawodach, a także prowadzących własne niewielkie firmy czy przedsiębiorstwa i z tego tytułu posiadających godziwy, choć nie elitarny, standard materialny.
KLASA W SOBIE
inizia ad imparare
klasa społeczna w początkowym momencie krystalizacji, gdy duży segment społeczeństwa posiada obiektywnie wspólne interesy ekonomiczne, nie jest jednak tego świadomy.
KONWERSJA KAPITAŁU
inizia ad imparare
zdobycie lub podwyższenie przez jednostkę lub grupę społecznie cenionych zasobów jednego rodzaju dzięki posiadaniu zasobów innego rodzaju (np. wykorzystanie władzy lub prestiżu dla zdobycia korzyści majątkowych).
NIERÓWNOŚĆ SPOŁECZNA
inizia ad imparare
wynikająca z przynależności do różnych grup, albo z zajmowania różnych pozycji społecznych, a nie z racji jakichkolwiek cech cielesnych czy psychicznych, nierówność dostępu (lub szans dostępu) do społecznie cenionych dóbr.
PRESTIŻ
inizia ad imparare
szacunek społeczny, uznanie wyrażane jednostce lub grupie, którego najwyższą postacią jest sława.
PUŁAP STRATYFIKACYJNY
inizia ad imparare
jawna lub utajona, ale realna granica awansu dostępnego dla pewnych kategorii społecznych czy grup (np. mniejszości rasowych czy etnicznych).
RODZAJ MĘSKI l ŻEŃSKI (gender)
inizia ad imparare
kulturowo zdefiniowane i uwypuklone cechy związane z różnicą płci, podkreślające odmienność sytuacji społecznej, predyspozycji zawodowych, szans awansowych, wzorów kariery itp.
ROZBIEŻNOŚĆ (DYSHARMONIA) HIERARCHII STRATYFIKACYJNYCH:
inizia ad imparare
sytuacja, w której określona pozycja jednostki lub grupy na jednej z drabin nierówności nie oznacza podobnej pozycji w obrębie innych hierarchii stratyfikacyjnych.
RUCHLIWOŚĆ MIĘDZYPOKOLENIOWA
inizia ad imparare
awans lub degradacja jednostki lub grupy w długim okresie obejmującym życie dwóch lub więcej pokoleń
RUCHLIWOŚĆ PIONOWA
inizia ad imparare
przemieszczanie się jednostek lub zbiorowości pomiędzy szczeblami hierarchii stratyfikacyjnych: awans lub degradacja.
RUCHLIWOŚĆ WEWNĄTRZPOKOLENIOWA
inizia ad imparare
awans lub degradacja jednostki lub grupy w toku życia jednego pokolenia.
SPOŁECZEŃSTWO OTWARTE
inizia ad imparare
takie, w którym awans jednostkowy lub grupowy jest nie tylko w szerokim zakresie możliwy, ale silnie kulturowo oczekiwany i wymagany
SPOŁECZEŃSTWO ZAMKNIĘTE
inizia ad imparare
takie, które ogranicza lub całkowicie zamyka możliwości awansu w hierarchiach społecznych.
STRATYFIKACJA SPOŁECZNA (inaczej ‐ uwarstwienie):
inizia ad imparare
hierarchia warstw społecznych o większych lub mniejszych szansach dostępu do jakiegoś społecznie cenionego dobra: bogactwa, władzy, prestiżu, edukacji
SZANSĘ ŻYCIOWE
inizia ad imparare
prawdopodobieństwo uzyskania społecznie cenionych dóbr‐ majątku, władzy, prestiżu, edukacji, zdrowia itp.
ŚWIADOMOŚĆ KLASOWA
inizia ad imparare
rozpowszechniona wśród członków zbiorowości o podobnych interesach ekonomicznych artykulacja ideologiczna tych interesów, rozpoznanie zagrażających tym interesom wrogów klasowych oraz pojawiająca się na tym tle silna tożsamość grupowa i gotowość do walki o realizację klasowych celów.
WARSTWY SPOŁECZNE
inizia ad imparare
kategorie i grupy społeczne powiązane realną więzią subiektywną i obiektywną, różniące się między sobą zbiorowymi szansami osiągania społecznie cenionych dóbr ‐ bogactwa, władzy, prestiżu, edukacji itp. oraz wynikającym z tego poziomem i stylem życia, typową ideologią i obyczajami.
WARSTWY STATYSTYCZNE
inizia ad imparare
liczebnie określone populacje zajmujące określone szczeble w hierarchiach stratyfikacyjnych.
WARTOŚĆ DODATKOWA
inizia ad imparare
zysk właściciela środków produkcji wynikający z zawłaszczenia różnicy między wartością produktów wytworzonych przez pracownika, a jego płacą roboczą
ZBIEŻNOŚĆ (HARMONIA) HIERARCHII STRATYFIKACYJNYCH
inizia ad imparare
sytuacja, w której wysoka (lub niska) pozycja jednostki lub grupy na jednej z drabin nierówności społecznej odpowiada wysokiej (lub niskiej) pozycji w ramach innych hierarchii stratyfikacyjnych.

Devi essere accedere per pubblicare un commento.