LITOSFERA 2

 0    139 schede    anitalubiczgruzewska
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda Risposta
WIETRZENIE FIZYCZNE
inizia ad imparare
podstawowymi czynnikami są dobowe wahania temperatury i wody. następują zmiany właściwosci fizycznych skał bez zmiany ich skladu chemicznego
WIETRZENIE MROZOWE
inizia ad imparare
woda zamarzająca w szczelinach skalnych zwieksza swoja objętość, powodując poszerzanie szczelin lub odrywanie kawałków skał [GOŁOBORZA w Górach Świętokrzyskich/ GOŁOBORZA na Śnieżce w Sudetach]
WIETRZENIE INSOLACYJNE
inizia ad imparare
wzrost temperatury powoduje zwiększenie objętości kryształów minerałów, dlatego pod wpływem intensywnego nagrzewania rozpadają się skaly zbudowane z różnych minerałów mających różny wskaźnik rozszerzalności cieplnej
PĘCZNIENIE MATERIAŁÓW ILASTYCH
inizia ad imparare
pod wpływem wody materiały ilaste pęcznieją, a odległościmiedzy nimi się zwiększają; przy wysychaniu odległości między minerałami ilastymi się zmniejszają
KRYSTALIZACJA MINERAŁÓW W SZCZELINACH SKALNYCH
inizia ad imparare
jeżeli w wąskiej szczelinie skalnej brak jest miejsca do wytworzenia charakterystycznego dla minerału układu krystalicznego, siły elektrostatyczne wiązące atomy powodują rozpychanie szczelin i rozkruszani skał
WIETRZENIE CHEMICZNE
inizia ad imparare
podstawowymi czynnikami są woda, dwutlenek węgla, azot, tlen. następują zmiany własciwiości fizycznych i chemicznych skał
UTLENIANIE
inizia ad imparare
OKSYDACJA -pierwiastek chemiczny łączy się z tlenem, w wyniku czego związki beztlenowe przechodzą w tlenowe lub związki słabiej utlenione w silnie utlenione, co jest związane ze zmianą koloru [czarny hematyt w czerwony hematyt]
ROZPUSZCZANIE
inizia ad imparare
SOLUCJA - polega na przechodzeniu minerału doroztworu wodnego. intensywność rozpuszczania zależy od wskaźnika rozpuszczalności, temperatury rozpuszczalnika i powierzchni styku minerału z wodą
HYDROLIZA
inizia ad imparare
zachodzi pod wpływewody i powoduje rozpad minerałów na część zasadową i kwaśną, dotyczy głównie krzemianów i skaleni
UWODNIENIE
inizia ad imparare
HYDRATACJA - proces łączenia niektórych minerałów z wodą, po którym następuje przejście minerału bezwodnego w uwodniony
UWĘGLANOWIENIE
inizia ad imparare
KARBONATYZACJA - węglany wapnia w połączeniu z wodą zawierającą dwutlenek węgla przechodzą w łatwo rozpuszczalne kwaśne węglany wypłukiwane przez wodę
WIETRZENIE FIZYCZNE - klimaty
inizia ad imparare
duża intensywność w klimacie subpolarnym i umiarkowanym; szczególnie kiedy temperatury wahają się w okolicach 0 (zima)/ zwrotnikowy i podzwrotnikowy suchy, szczególnie na pustyniach ogromny skok temperatury między dniem a nocą powoduje szybki rozpad skał
WIETRZENIE CHEMICZNE - klimaty
inizia ad imparare
duża intensywność w strefie umiarkowanej -szczególnie w lecie i na obszarach zbudowanych ze skał wapiennych/ strefa okołorównikowa przez cały rok/ klimat morski i monsunowy w porze deszczowej
WIETRZENIE BIOLOGICZNE - klimaty
inizia ad imparare
duża intensywność w strefie klimatów umiarkowanych i okołorównikowych oraz typy klimatów morskich i monsunowych
ODPADANIE
inizia ad imparare
proces, podczas którego obluźniony przez wietrzenie materiał odpada od sromych ścian skalnych, zsuwa się i gromadzi u ich podnóża, gdzie tworzy stożki usypiskowe (piargi). [żleb, stożek usypiskowy]
OBRYWANIE
inizia ad imparare
proces polegający na odrywaniu od stromych ścian dużych bloków skalnych i ich przemieszczaniu. różni się od odpadania wielkością materiału. zarówno w odpadaniu jak i obrywaniu materiał pokonuje część drogi w powietrzu [obryw skalny]
OSUWANIE
inizia ad imparare
szybkie przesuwanie się zwietrzeliny po stoku [nisza osuwiskowa, jęzor osuwiskowy]
SPEŁZYWANIE
inizia ad imparare
powolny proces zachodzący na dużych powierzchniach o niewielkim nachyleniu (3-6). poza silą ciężkości głównym czynnikiem tego procesu jest nasycenie gruntu (skał) wodą. oznakami spełzywania grunu są pochylone drzewa i słupy energetyczne
SPŁUKIWANIE
inizia ad imparare
proces zachodzący pod wplywem wody opadowej spływającej po stokach. na jego natężenie ma wpływ rodzaj podłoża, kat nachylenia stoków, ich pokrycie roślinnością i natężenie deszczu. najintensywniej zachodzi na obszarach suchych.
WĄDOŁY
inizia ad imparare
płytkie podmokłe dolinki o stromych zboczach, występują na obszarach łąkowych. tworzą się w wyniku przekształcenia i pogłębienia debr przez wody deszczowe
WĄWOZY
inizia ad imparare
suche, głębokie doliny o urwistyc zboczach liczących do kilkudziesięciu, a nawet 100 m wysokości, szczególnie licznie powstają na obszarach lessowych
PAROWY
inizia ad imparare
suche doliny o szerokim, płaskim dnie i stromych utrwalonych przez rośliność zboczach, powstają z przeobrażenia wąwozów lub debr
SPŁYWANIE
inizia ad imparare
gwaltowny ruch masowy polegający na przemieszczaniu luźnych utworów nasiaknietych wodą [pływy i potoki błotne]
PROCESY EOLICZNE - czynniki wplywające na intensywność
inizia ad imparare
-charakterystyka podłoża/ -klimat/ -stopień pokrycia szatą roślinną/ -siła wiatru/ -dzialaność czlowieka
PROCESY EOLICZNE
inizia ad imparare
rzeźbotwórcza działalność wiatru
DEFLACJA
inizia ad imparare
wywiewanie cząstek mineralnych. zachodzi tam, gdzie znajduje sie odslniety drobnoziarnisty materiał skalnyy
RYNNY DEFLACYJNE
inizia ad imparare
młe (o długości do 1km i glębokości kilkunastu metrów) zaglębienia w materiale piaszczystym o wydluzonym kształcie
MISY DEFLACYJNE
inizia ad imparare
zagłębienia bardziej rozlegle niż rynny, o owalnym kształcie, sięgające często do poziomu wód gruntowych
DEPRESJE DEFLACYJNE
inizia ad imparare
misy deflacyjne, w których dno znajduje sie ponizej wód gruntowych [SŁONE JEZIORA w płn. części Sahary]
BRUK DEFLACYJNY
inizia ad imparare
pokrywy złożone z grubszych okruchów skalnych, przykrywające i zabezpieczające materiał piaszczysty przed wywiewaniem
OSTAŃCE DEFLACYJNE
inizia ad imparare
piaszczyste pagóry o stromych zboczach powstałe na skutek nierównomiernego wywiewania; na wierzchu często urozmaicone roślinnością
KORAZJA
inizia ad imparare
zachodzi tam, gdzie luźny materiał transportowany przez wiatr napotyka sterczące ponad powierzchnię skały. niesiony materiał (najczęściej piasek) uderza o skały i szlifuje je, nadając im różne formy
WYGŁADY EOLICZNE
inizia ad imparare
powierzchnie skalne oszlifowane przez wiatr; w miejscach silniej szlifowanych tworzą się zagłębienia, w słabiej szlifowanych powstaja garby
BRUZDY KORAZYJNE
inizia ad imparare
wąskie zagłębienia o wydłużonym kształcie, oddzielone wysokimi (do 2m wysokości), ostrymi grzbietami, zwanymi jardangami
GRANIAKI
inizia ad imparare
kamienie oszlifowane piaskiem niesionym przez wiatr, z wyraźnie zaznaczonymi krawędziami
GRZYBY SKALNE
inizia ad imparare
zwężone u podstawy i szerokie w czapie skały; fragmenty skał położone tuż przy powierzchni ziemi są mocniej szlifowane przez piasek niż znajdujące się wyżej
DZIAŁALNOŚĆ BUDUJĄCA WIATRU
inizia ad imparare
polega na składowaniu (akumulowaniu) luźnego materiału przenoszonego przez wiatr
ZMARSZCZKI EOLICZNE (ripplemarki)
inizia ad imparare
drobne fałdki (do kilku cm wysokości) na powierzchni piaszczystej, ułożone prostopadle do kierunku wiatru
WYDMY
inizia ad imparare
piaszczyste wzniesienia usypane przez wiatr; ich stoki dowietrzne są lagodnie nachylone, zawietrzne - strome
BARCHANY
inizia ad imparare
rodzaj wydmy; powstają na obszarach pustynnych z suchego materiału piaszczystego; ramiona barchanów zwrócone są zgodnie z kierunkiem wiatru; szybciej przemieszcza się piasek w miejscu, gdzie jest go mniej i jest bardziej przesuszony
WYDMY PARABOLICZNE
inizia ad imparare
rodzaj wydmy; powstają na obszarach, gdzie wody podziemne leżą stosunkowo płytko i nawilgacają piasek od dołu; ramiona wydm parabolicznych zwrócone przeciwnie do kierunku wiatru; szybciej przemieszcza się warstwa mniej wilgotna położona wyżej
CIĄGI WYDMOWE PODŁUŻNE I POPRZECZNE
inizia ad imparare
rodzaj wydmy; mają postać długich piaszczystych wałów; podłużne są ulożone zgodnie z kierunkiem wiatru, poprzeczne - prostopadle do kierunku wiatru
PUSTYNIA
inizia ad imparare
kraina pozbawiona pokrywy roślinnej (lub z bardzo rzadką roslinnością), z ubogim światem zwierzęcym
CECHY PUSTYNI
inizia ad imparare
-niedostatek wody na powierzchni ziemi/ -bardzo cienka gleba lub jej brak/ -opady poniżej 250mm na rok/ po długich okresach suszy pojawiają się gwałtowne, kilkudniowe ulewy/ - powstają w klimacie zwrotnikowym, podzwrotnikowym, umiarkowanym
PUSTYNIA KAMIENISTA
inizia ad imparare
rodzaj pustyni; bloki skalne pocięte wadi; bloki podlegają szlifowaniu, a piasek i żwir wywiewane są przez wiatr; w szczelinach skalnych występują kolczaste zarośla [AL-HAMADA w Libii]
PUSTYNIA ŻWIROWA
inizia ad imparare
rodzaj pustyni; drobne kamienie i żwir pochodzące z wietrzenia i nanosów rzecznych, zwykle barwy czerwonej [PUSTYNIA GIBSONA w Australii]
PUSTYNIA PIASZCZYSTA (erg)
inizia ad imparare
rodzaj pustyni; piaski lotne z licznymi wzniesieniami w postaci ruchomych wydm [WIELKI ERG płn. Sahara]
PUSTYNIA PYLASTA (takyr)
inizia ad imparare
rodzaj wydmy; osady ilaste przyniesione przez wiatr lub rzeki okresowe; w czasie suszy ił ulega silnemu spękaniu; odparowująca woda powoduje wytrącanie wapieni, gipsu, soli; po deszczach pustynia zamienia się w trzęsawisko [WYŻYNA IRAŃSKA]
ZJAWISKA KRASOWE
inizia ad imparare
ogól procesów i zjawisk towarzyszących rozpuszczaniu skał wapiennych, gipsowych i soli przez wodę wzbogaconą dwutlenkiem węgla
ŻŁOBKI KRASOWE
inizia ad imparare
bruzdy utworzone przez spływającą strużkami wodę. pomiędzy żłobkami znajdują się żebra kasowe
LEJKI KRASOWE
inizia ad imparare
zamknięte zagłębienia o średnicy kilku metrów utworzone na powierzchni Ziemi w wyniku wpadającej do szczeliny wody, a także zapadnięcia się stropów jaskiń
OSTAŃCE KRASOWE
inizia ad imparare
izolowane wyniesienie będące pozostałością odporniejszych skał wapiennych (mogą mieć postać maczug i iglic)
OSPA KRASOWA
inizia ad imparare
drobne zagłębienia skupione na niewielkiej przestrzeni
DOLINA KRASOWA
inizia ad imparare
znaczne zapadnięcie terenu o wydłużonym kształcie i wyrównnym dnie
UWAŁY
inizia ad imparare
rozległe zagłębienia powstałe z połączenia kilku lejków krasowych
POLJE
inizia ad imparare
rozległa kotlina powstała przez połaczenie kilku uwałów [polja w Górach Dynarskich]
MOGOŁY
inizia ad imparare
kopulaste wzniesienia wypreparowane ze skał wapiennych, wystające ponad powierzchnię zrównania [południowe Chiny]
PONOR
inizia ad imparare
miejsce, gdzie rzeka wpływa pod powierzchnię ziemi
WYWIERZYSKO
inizia ad imparare
źródło krasowe charakteryzujące się bardzo obfitym wypływem wody na powierzchnię ziemi
TRAWENTYNY
inizia ad imparare
formy krasu powierzchniowego lub podziemnego; martwica wapienna wokół ciepłych źródeł
STUDNIE I KOMINY KRASOWE
inizia ad imparare
pionowe szczeliny, którymi woda opadowa wpływa pod powierzchnię ziemi
KORYTARZE, JASKINIE, GROTY
inizia ad imparare
poziomo ułożone, szerokie, wyplukane przez wody płynące pod powierzchnią ziemi szczeliny, często mające kilka poziomów
PIECZARY
inizia ad imparare
rozległe komory powstałe w miejscach łączenia się korytarzy z lejkami krasowymi
KOMNATY, SALE
inizia ad imparare
obszerne, puste przestrzenie pod powierzchnią ziemi powstałe w miejscu łączenia się kilku korytarzy
STALAKTYTY
inizia ad imparare
wiszące na stropach jaskiń naciekowe sople, zbudowane z węglanu wapnia
STALAGMITY
inizia ad imparare
nacieki w postaci iglic tworzące się na dnie jaskini
STALAGNATY
inizia ad imparare
pionowa forma, powstała przez połączenie stalaktytu ze stalagmitem
MAKARONY
inizia ad imparare
długie, cienkie rurki wiszące na stropach jaskiń
DRAPERIE
inizia ad imparare
nacieki w kształcie firanek i zasłon zwisające ze stropów jaskiń
GALERIE
inizia ad imparare
półki skalne na ścianach jaskiń
NACIEKI
inizia ad imparare
osad wapienny na ścianach jaskiń powstały na skutek wytrącania węglanu wapnia z odparowującej wody; obecność związków metali powoduje jego zabarwienie
PERŁY JASKINIOWE
inizia ad imparare
najczęściej kalcytowe kuleczki o średnicy kilku mm tworzące się w wypełnionych skapującą wodą miseczkach martwicowych
DELTA
inizia ad imparare
powstaje gdy rzeka wpada do morza, w którym nie ma pływów ani prądów morskich [AMAZONKA, NIL, WISŁA]
ESTUARIUM
inizia ad imparare
powstaje gdy deponowany materiał zbierany jest przez prądy lub odpływ - rzeka ma lejkowate ujście
EROZJA RZECZNA
inizia ad imparare
proces żłobienia koryta rzeki przez wodę lub w wyniku transportowania wodą różnych materiałów
WROZJA WGŁĘBNA
inizia ad imparare
polega na pogłębianiu koryta rzeki
EWORSJA
inizia ad imparare
pogłębianie dna rzeki i spowodowane ruchem wirowym wody oraz odłamków skalnych; w rezultacie powstają zagłębienia o kolistym kształcie: misy, kotły i rynny eworsyjne; szczególnie skutecznie dokonują pogłębień wiry pionowe
ABRAZJA
inizia ad imparare
nadpływanie skał budujących dno koryta rzeki na skutek szorowania materiałem okruchowym; koryto rzeki jest pogłębiane w powstają w nim rynny abrazyjne oraz odłamki skalne, które trąc o koryto oraz uderzając o siebie, tworząc tzw. otoczaki
OTOCZAKI
inizia ad imparare
odłamki skalne, które powstają trąc o koryto oraz uderzając o siebie
KATARAKTY
inizia ad imparare
odsłonięte przez wodę twardsze skały krystaliczne, odporne na erozje wgłębną
ŻEBRA SKALNE
inizia ad imparare
odsłonięte przez wodę twardsze skały osadowe, odporne na erozje wgłębną
EROZJA WSTECZNA
inizia ad imparare
powoduje niszczenie oraz cofanie się progów i wodospadów w rzece
KAPTAŻ
inizia ad imparare
gdy rzeka przejmie odcinek źrodliskowy sąsiedniej rzeki, może nawet dojść do przechwycenia calej rzeki [KAPTAŻ LUBRZANKI w Górach Świętokrzyskich]
EROZJA BOCZNA
inizia ad imparare
polega na podmywaniu koryta rzecznego przez nurt rzeki
NURT RZEKI
inizia ad imparare
miejsce rzeki, w którym woda płynie najszybciej
MEANDRY
inizia ad imparare
zakola oowstające przez nurt rzeki, który przerzuca się z jednego brzegu na drugi, podcinając je na przemian
PRZEŁOM RZECZNY
inizia ad imparare
odcinek doliny, w którym rzeka przedziera się przez znajdujące sie na jej drodze wzniesienie
PRZEŁOM PRZELEWOWY
inizia ad imparare
powstaje na skutek rozcięcia wzniesienia spietrzającego wdoę
PRZEŁOM EPIGENETYCZNY
inizia ad imparare
powstaje gdy rzeka wcinając się w osady mało odporne trafia na przykryte przez nie skały twarde i rozcina je
PRZEŁOM ANTECEDENTNY
inizia ad imparare
powstaje gdy na drodze rzeki zaczęło się wypiętrzać wyniesienie; jezeli wypiętrzenie nastepowało wolno, rzeka je rozcinała
PRZEŁOM REGRESYJNY
inizia ad imparare
powstaje gdy rzeka silnie erodująca rozcina grzbiet wzniesienia i zabiera wody rzece słabiej erodującej (kaptaż)
TERASY RZECZNE
inizia ad imparare
płaskie, lekko nachylone powierzchnie leżące wzdłuż koryt. są one fragmentami dawnego, rozciętego przez rzekę dna doliny rzecznej
TERASA ZALEWOWA
inizia ad imparare
kształtowana przez wody podczas wiekszych, niemal całorocznych wezbrań, porośnięta przez łozy i zarośla wiklinowe nazywana jest terasą łęgową
TERASA NADZALEWOWA
inizia ad imparare
pochodzi z okresu plejstoceńskiego; zajmuje duże powierzchnie; nadbudowana materiałem piaszczystym, w jej obrębie wystepują formy eoliczne - wydmy
TERASA POWODZIOWA
inizia ad imparare
wznosi sie ponad terasą zalewową; rozległa, zalewana i nadbudowywana podczas katastroficznych powodzi; urozmaicona jest starorzeczami o rożnym stopniu zachowania
WYBRZEŻE MIERZEJOWE
inizia ad imparare
wybrzeże budowane przez fale i prądy przybrzeżne. składa się z mierzei, które odcinają zatoki od morza częściowo - tworząc zalewy lub całkowicie - jeziora przybrzeżne. składa się z półwyspów, tombolo [MORZE BAŁTYCKIE Rozewie-Kłajpeda]
MIERZEJE
inizia ad imparare
długie i wąskie piaszczyste wały występujące na wybrzeżu mierzejowym
ZALEWY
inizia ad imparare
zatoki częściowo odcięte od morza przez mierzeje [ZALEW WIŚLANY]
JEZIORA PRZYBRZEŻNE
inizia ad imparare
zatoki morskie całkowicie odcięte od morza mierzejami [ŁEBSKO, GARDNO, JAMNO]
PÓŁWYSPY
inizia ad imparare
wąskie piaszczyste cyple, które łączą się jednym końcem z lądem [PÓŁWYSEP HELSKI]
TOMBOLO
inizia ad imparare
specyficzny rodzaj mierzei łączącej wyspy ze sobą lub z lądem stałym
WYBRZEŻE LAGUNOWE (WATTOWE)
inizia ad imparare
wybrzeże tworzone przez prądy przybrzeżne w warunkach silnych przypływów i odpływów. lido stanowi barierę dla laguny. podczas przypływu woda może do niej wpływać i wypływać woda [MORZE TYRREŃSKIE, ZATOKA MEKSYKAŃSKA]
LIDO
inizia ad imparare
piaszczysty wał przybrzeżny stanowiący barierę dla odciętej od morza zatoki - laguny
LAGUNA
inizia ad imparare
zatoka odcięta od morza przez lido
WATT
inizia ad imparare
dno laguny odsłonięte w czasie odpływu
WYBRZEŻE KORALOWE
inizia ad imparare
wybrzeże powstające na skutek rośnięcia koralowców, których kolonie tworzą wzdłuż wybrzeży skaliste wały zwane rafami koralowymi
ATOLE
inizia ad imparare
powstają, gdy wyspa poddawana jest ruchom zanurzającym; wtedy rozrastają się w górę
WYBRZEŻE DELTOWE
inizia ad imparare
wybrzeże powstające w wyniku wspólnej działalności rzeki i morza [MISSISIPI]
WYBRZEŻE NAMORZYNOWE (MANGROWE)
inizia ad imparare
wybrzeże będące płaskim wybrzeżem porośniętym przez drzewa mangrowe, o silnie rozwiniętym systemie korzeniowym, który utrwala namuły wodne i przyczynia się do rozrastania lądu [strefa międzyzwrotnikowa]
WYBRZEŻE PLAŻOWE
inizia ad imparare
wybrzeże powstające wskutek nadbudowywania płaskiego wybrzeża materiałem piaszczysto-żwirowym nanoszonym przez fale lub prądy morskie [ŁEBA]
STREFA KIPIELI
inizia ad imparare
przybrzeżna strefamorza, w której załamują się fale
PLAŻA
inizia ad imparare
płaski piaszczysty odcinek wybrzeża
WAŁ BURZOWY
inizia ad imparare
kilkumetrowy wał usypywany przez fale morskie w czasie sztormów
REWA
inizia ad imparare
piaszczysty wał pod powierzchnią wody usypany w pobliżu brzegu w strefie kipieli
WAŁ BRZEGOWY
inizia ad imparare
kilkucentymetrowe piaszczyste wałeczki piasku wzdłuż linii brzegowej
WYBRZEŻE FIORDOWE
inizia ad imparare
wybrzeże powstające na skutek zatopienia dolin polodowcowych, po wytopieniu jęzora lodowca [wybrzeża NORWEGII, SZKOCJI, GRENLANDII, PATAGONII, ALASKI]
FIORDY
inizia ad imparare
głębokie, wąskie, wcięte głęboko w ląd długie zatoki. ich przekrój poprzeczny kształtem przypomina literę U [wybrzeża NORWEGII, SZKOCJI, GRENLANDII, PATAGONII, ALASKI]
WYBRZEŻE SZKIEROWE
inizia ad imparare
wybrzeze będące efektem zatopienia przez morza małych wysepek, bedących formami dzialaności lodowcowej (mutony). wysepki podzielone są cieśninami [SZKOCJA, FINLANDIA, ALASKA]
WYBRZEŻE RIASOWE
inizia ad imparare
wybrzeże będące zatopieniem dolin górskich ułożonych prostopadle do wybrzeża. cechuje się licznymi, krętymi zatokami o głębokości wzrastającej w kierunku ujścia [IRLANDIA, BRETANIA, PORTUGALIA]
WYBRZEŻE DALMATYŃSKIE
inizia ad imparare
wybrzeże powstałe przez zalanie pasm górskich ułożonych równolegle do wybrzeża. grzbiety górskie zostały tak głęboko zanurzone, że nad powierzchnią wody wystają tylko ich najwyższe partie, tworzące ciąg wysp [CHORWACJA, KALIFORNIA]
WYBRZEŻE LIMANOWE
inizia ad imparare
wybrzeże powstające w miejscach zalania odcinków ujściowych dolin rzecznych. utworzone w ten sposób zatoki (limany) odcinane są od morza narastającymi mierzejami [MORZE CZARNE]
WYBRZEŻE KLIFOWE
inizia ad imparare
wybrzeze tworzące się na skutek abrazji. nastepuje zachwianie równowagi grawitacyjnej, oberwanie górnej części stoku i powstanie stromego urwiska - klifu [NORMANDIA, SZKOCJA]
DETERSJA
inizia ad imparare
wygładzanie podłoża skalnego
DETRAKCJA
inizia ad imparare
wyorywanie bloków i okruchów skalnych
EGZARACJA
inizia ad imparare
zdzieranie materiału z podłoża skalnego
MUTONY (BARAŃCE)
inizia ad imparare
pagórki ogladzone przez przesuwający się lód, o łagodnym stoku od strony nasuwania się lodowca, a stromym ze strony przeciwnej
MORENA CZOŁOWA
inizia ad imparare
ciąg wzgórz lub wał przed czołem lądolodu; zbudowany z gliny zwałowej nagromadzonej z materiału wytapiającego się z lądolodu
MORENA SPIĘTRZONA
inizia ad imparare
wał piaszczysto-żwirowy powstały z materiału pchanego przed czołem lądolodu
MORENA DENNA
inizia ad imparare
płaska powierzchnia zbudowana z gliny morenowej osadzonej na podłożu lądolodu po jego stopnieniu
WYGŁADY LODOWCOWE
inizia ad imparare
skały o obłych kształtach oszlifowane przez płynący lód lodowcowy
DRUMLINY
inizia ad imparare
garby zbudowane z gliny zwałowej, o opływowym kształcie zbliżonym do elipsy i rozmiarach: długość - 100 do 1000m, wysokość - 5 do 60m
RYNNY POLODOWCOWE (jeziora rynnowe)
inizia ad imparare
długie i wąskie zagłębienia o stromych brzegach i nierównym dnie; zostały utworzone przez wody lodowcowe spływające szczelinami lądolodu pod ciśnieniem hydrostatycznym
PRADOLINY
inizia ad imparare
długie, lecz niezbyt szerokie doliny, które odprowadzają wody z topniejącego lądolodu, łączące się z wodami rzek; powstanie ich wiąże się z dłuższym postojem lądolodu; dna pradolin są płaskie, a zbocza przeważnie strome, z licznymi terasami
SANDRY
inizia ad imparare
na ogół płaskie i bardzo rozległe stożki napływowe zbudowane z piasków i żwirów, utworzone przez wody roztopowe na przedpolu lodowca podczas jego postoju; z połączenia kilku stożków tworzą się równiny sandrowe
KEMY
inizia ad imparare
garby i pagóry liczące do kilkudziesięciu metrów wysokości kilkuset metrów długości; zbudowane z utworów osadzonych przez wody roztopowe w szczelinach ułożonych równolegle do czoła lodowca
RYSY I BRUZDY
inizia ad imparare
zagłębienia w postaci rys, równoległe do kierunku ruchu lądolodu, wyżłobione przez materiał niesiony w lodzie
GŁAZY NARZUTOWE
inizia ad imparare
przeniesione z odległych terenów bloki skalne o różnej wielkości i kształcie
ZAGŁĘBIENIE WYTOPISKOWE
inizia ad imparare
zagłębienie o niewielkiej głębokości i kilkumetrowej średnicy, często wypełnione wodą; fragment bryły lodu wbity w podłoże po ociepleniu klimatu wytapia się, tworząc obniżenie najczęściej wypełnione wodą (jezioro wytopiskowe - oczko)
OZY
inizia ad imparare
długie na kilkadziesiąt kilometrów i wysokie na kilkadziesiąt metrów piaszczysto-żwirowe, wyraźnie warstwowane wały; cechują się falistą linią grzbietową prostopadłą do czoła lodowca i stromymi ścianami; ciągną się wzdłuż jezior rynnowych

Devi essere accedere per pubblicare un commento.