prawo łacina

 0    345 schede    kwisniewski1991
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda Risposta
1. Corpus iuris civilis
inizia ad imparare
teksty prawa rzymskiego
2. Ars iudicii oratoria
inizia ad imparare
antyczne korzenie retoryki
3. Fas
inizia ad imparare
prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne)
4. Ius
inizia ad imparare
prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
5. Lex
inizia ad imparare
ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
6. Comitia
inizia ad imparare
zgromadzenie ludowe
7. Contra ius fasque
inizia ad imparare
przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
8. Fas est
inizia ad imparare
jest rzeczą godziwą
9. Per fas et nefas
inizia ad imparare
wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
10. Ius est ars boni et aequi
inizia ad imparare
Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
11. Ius recipsit aequitatem
inizia ad imparare
prawo ma na względzie sprawiedliwość
12. Ius et fraus nonquam cohabitant
inizia ad imparare
Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
13. Male iure nostro uti non debemus
inizia ad imparare
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
14. Summum ius summa iniura
inizia ad imparare
szczyt prawa to szczyt bezprawia
15. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
inizia ad imparare
sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
16. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
inizia ad imparare
Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
17. Non omne quod licet honestum est
inizia ad imparare
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
18. Ecclesia vivit lege Romana
inizia ad imparare
kościół żyje według prawa rzymskiego
19. Ius naturale
inizia ad imparare
prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
20. Ius gentium
inizia ad imparare
prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
21. Ius civile
inizia ad imparare
prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
22. ius commune
inizia ad imparare
prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
23. Ius sanguinis
inizia ad imparare
właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
24. Ius soli
inizia ad imparare
właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
25. Ius publicum
inizia ad imparare
prawo publiczne
26. Ius privatum
inizia ad imparare
prawo prywatne
27. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem
inizia ad imparare
Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
28. Lex duodecim tabularum
inizia ad imparare
ustawa dwunastu tablic
29. Fons publici privatique juris
inizia ad imparare
źródło całego prawa publicznego i prywatnego
30. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
inizia ad imparare
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
31. Privatorum conventio iuri publico non derogat
inizia ad imparare
umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
32. Ius cogens
inizia ad imparare
uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
33. Ius dispositivum
inizia ad imparare
uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
34. Ignorantia iuris nocet
inizia ad imparare
nieznajomość prawa szkodzi
35. Ignorantia juris non excusat
inizia ad imparare
nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem
36. Ignorantia legis neminem excusat
inizia ad imparare
nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem
37. Error iuris semper nocet?
inizia ad imparare
naruszenie prawa zawsze szkodzi?
38. Ius civile vigilantibus scriptum est
inizia ad imparare
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
39. Nec stultis solere succurri
inizia ad imparare
Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze przychodziło z pomocą
40. Iura vigilantibus, non dormientibus prosunt
inizia ad imparare
prawa służą osobom starannym, a nie drzemiącym
41. Ius in personam
inizia ad imparare
prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
42. Ius in rem
inizia ad imparare
prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
43. Ius generale
inizia ad imparare
uprawnienia o charakterze ogólnym
44. Ius speciale
inizia ad imparare
uprawnienia o charakterze szczególnym
45. Ius apellationis
inizia ad imparare
uprawnienia do wniesienia apelacji
46. Ius avocandi
inizia ad imparare
prawo odwołania się
47. Ius provocationis
inizia ad imparare
możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
48. Ius cavendi
inizia ad imparare
uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
49. Ius coercendi
inizia ad imparare
uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
50. Ius gladii
inizia ad imparare
uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
51. Ius disponendi
inizia ad imparare
uprawnienia do rozporządzania
52. Ius possidendi
inizia ad imparare
uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
53. Ius fruendi
inizia ad imparare
uprawnienia do czerpania korzyści
54. Ius acquisitum = Ius quaesitum
inizia ad imparare
uprawnienia do nabycia czegoś
55. Dominus/ proprietarius
inizia ad imparare
właściciel
56. Ius utendi et fruendi
inizia ad imparare
prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
57. iura quasita
inizia ad imparare
prawa nabyte
58. iura cognata
inizia ad imparare
prawa przyrodzone
59. Lex posterior derogat priori
inizia ad imparare
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
60. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
inizia ad imparare
ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
61. Lex specialis derogat legi generali
inizia ad imparare
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
62. Lex superior derogat legi inferiori
inizia ad imparare
ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
63. Lex retro non agit
inizia ad imparare
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
64. Cum lex in praeteritum quid indulget, in futurum vetat
inizia ad imparare
jeśli ustawa pobłaża czemuś co zdarzyło się w przeszłości, tego na przyszłość zakazuje
65. Civilista sine canonista parum valet, canonista sine civilista nihil
inizia ad imparare
cywilista bez kanonisty znaczy niewiele, kanonista bez cywilisty nic nie znaczy
66. Natura legis est disponere de futuro, no de praeterito
inizia ad imparare
naturą ustaw jest ustalanie odnośnie przyszłości, a nie przeszłości
67. Non omni consisteret peccatum, si interdictio non fuisset
inizia ad imparare
nie ma grzechu tam, gdzie nie było zakazu
68. Cessante ratione legis cessat ipsa lex
inizia ad imparare
Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
69. Lex iniusta non est lex
inizia ad imparare
ustawa niesłuszna nie jest ustawą
70. Inter arma silent leges
inizia ad imparare
wśród szczęku oręża milczą prawa
71. Nullum crimen sine lege
inizia ad imparare
nie ma przestępstwa bez ustawy
72. Nulla poena sine lege
inizia ad imparare
nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
73. Nullum crimen sine poena
inizia ad imparare
nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
74. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
inizia ad imparare
ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
75. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem
inizia ad imparare
Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
76. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
inizia ad imparare
W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
77. Consuetudo est optima legum interpres
inizia ad imparare
Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
78. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum
inizia ad imparare
tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
79. Lex imperfecta
inizia ad imparare
ustawa niedoskonała (brak sankcji)
80. Lex minus quam perfecta
inizia ad imparare
ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
81. Lex perfecta
inizia ad imparare
ustawa doskonała (sankcja nieważności)
82. Lex plus quam perfecta
inizia ad imparare
ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
83. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit
inizia ad imparare
Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
84. Lex causae
inizia ad imparare
prawo właściwe w danej sprawie
85. Lex domicilii
inizia ad imparare
prawo miejsca zamieszkania
86. Lex fori
inizia ad imparare
prawo prawo miejsca siedziby sądu
87. Lex loci actus
inizia ad imparare
prawo miejsca dokonania czynności
88. Lex loci celebrationis
inizia ad imparare
prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
89. Lex loci contractus
inizia ad imparare
prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
90. Lex patriae
inizia ad imparare
prawo ojczyste
91. Lex rei sitae
inizia ad imparare
prawo położenia rzeczy
92. Hereditas
inizia ad imparare
spadek
93. Bonum / bona
inizia ad imparare
dobra majątkowe (majątek)
94. Res corporales
inizia ad imparare
obiekt materialny
95. Res incorporales
inizia ad imparare
obiekt niematerialny
96. Possessio
inizia ad imparare
posiadanie/władztwo faktyczne
97. Dominium
inizia ad imparare
własność
98. Iura in re aliena
inizia ad imparare
prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
99. Obligatio / obligationes
inizia ad imparare
zobowiąznie
100. (...) hominum causa omne ius constitutum sit
inizia ad imparare
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
101. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur
inizia ad imparare
dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
102. Postumus
inizia ad imparare
pogrobowiec
103. Matrimonium putativum
inizia ad imparare
małżeństwo mniemane, nieważne
104. Matrimonium legitimum
inizia ad imparare
małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
105. Matrimonium
inizia ad imparare
małżeństwo
106. Ius quod ad personas pertinet
inizia ad imparare
prawo, które dotyczy osób
107. Coniux
inizia ad imparare
małżonek (ogólnie)
108. Maritus / vir/ vir + coniux
inizia ad imparare
mąż
109. Marita / uxor
inizia ad imparare
żona
110. Parentes / genitores
inizia ad imparare
rodzice
111. Ascendentes
inizia ad imparare
wstępni, ascendenci
112. Descendentes
inizia ad imparare
zstępni, descendenci
113. Cognatus
inizia ad imparare
pokrewieństwo krwi (spokrewniony
114. Affinis
inizia ad imparare
powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
115. Persona
inizia ad imparare
osoba ludzka
116. Mater
inizia ad imparare
matka
117. Mater semper certa est
inizia ad imparare
matka jest zawsze pewna
118. Pater
inizia ad imparare
ojciec
119. Pater est quem nuptiae demonstrat
inizia ad imparare
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
120. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...)
inizia ad imparare
ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
121. De in ius vocando
inizia ad imparare
o wezwaniu do sądu
122. Praesumptio iuris
inizia ad imparare
domniemanie prawne
123. Pater semper incertus
inizia ad imparare
Ojciec jest zawsze niepewny
124. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria
inizia ad imparare
zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
125. Creditor
inizia ad imparare
wierzyciel
126. Debitor
inizia ad imparare
dłużnik
127. Obligatio ex contractu
inizia ad imparare
zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
128. Obligatio ex delicto
inizia ad imparare
zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
129. Obligatio quasi ex contractu
inizia ad imparare
zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
130. Obligatio quasi ex delicto
inizia ad imparare
zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
131. Obligatio ex lege
inizia ad imparare
zobowiązanie z mocy samego prawa
132. Obligatio naturalis
inizia ad imparare
zobowiązanie naturalne (zobowiązanie za którym nie stoi przymus porządku prawnego)
133. Obligatio civilis
inizia ad imparare
zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
134. Obligatio in solidum
inizia ad imparare
solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
135. Obligatio pro rata
inizia ad imparare
zobowiązanie podzielone na części
136. Causa
inizia ad imparare
przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
137. Causa obligandi vel acquirendi
inizia ad imparare
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
138. Causa solvendi
inizia ad imparare
składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
139. Causa donandi
inizia ad imparare
składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
140. Iusta causa traditionis
inizia ad imparare
słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
141. Iusta causa possidendi
inizia ad imparare
słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
142. Causa criminalis
inizia ad imparare
sprawa kryminalna
143. Causa civilis
inizia ad imparare
sprawa cywilna
144. Culpa
inizia ad imparare
wina
145. Culpa in custodiendo
inizia ad imparare
wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta, dzieci)
146. Culpa in eligendo
inizia ad imparare
wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
147. Neglegentia
inizia ad imparare
sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
148. Dolus
inizia ad imparare
zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę
149. Culpa lata
inizia ad imparare
grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
150. Culpa levis
inizia ad imparare
lżejsze niedbalstwo
151. Culpa in concreto
inizia ad imparare
niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
152. Culpa in abstracto
inizia ad imparare
porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
153. Culpa in contrahendo
inizia ad imparare
niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
154. Dolus premeditatus
inizia ad imparare
popełnienie czynu w sposób zaplanowany
155. Dolus repentinus
inizia ad imparare
popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
156. Dolus subsequens
inizia ad imparare
zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane)
157. Dolus directus
inizia ad imparare
zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
158. Dolus coloratus
inizia ad imparare
zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
159. Dolus evetualis
inizia ad imparare
zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
160. Volenti non fit iniuria
inizia ad imparare
Chcącemu nie dzieje się krzywda
161. Casus
inizia ad imparare
przypadek
162. Casus fortuitus
inizia ad imparare
przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
163. Casus mixtus
inizia ad imparare
przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
164. Casus a nullo praestantur
inizia ad imparare
za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
165. Casus sentit dominus
inizia ad imparare
zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
166. Vis maior / vis absoluta / vis
inizia ad imparare
siła wyższa
167. vis cui humana infirmitas resistere non potest
inizia ad imparare
siła, której ludzka słabość nie może się oprzeć
168. Periculum
inizia ad imparare
ryzyko
169. Periculum locatoris
inizia ad imparare
ryzyko wynajmującego
170. Periculum debitoris
inizia ad imparare
ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
171. Periculum in mora
inizia ad imparare
ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka nie wykonała swoich obowiązków)
172. Lucrum cessans
inizia ad imparare
utracone korzyści
173. Damnum emergens
inizia ad imparare
rzeczywisty uszczerbek majątkowy
174. Damnum
inizia ad imparare
szkoda
175. Damnum compensare
inizia ad imparare
naprawianie szkody
176. Solutio
inizia ad imparare
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
177. Datio in solutum
inizia ad imparare
sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
178. Solutio + res
inizia ad imparare
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
179. Solutio + tempus
inizia ad imparare
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
180. Solutio + locum
inizia ad imparare
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
181. Obligatio alternativa
inizia ad imparare
zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
182. Solutio
inizia ad imparare
świadczenie
183. Facultas alternativa
inizia ad imparare
upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
184. Mora
inizia ad imparare
zwłoka
185. Mora debitoris = mora solvendi
inizia ad imparare
zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
186. Interpellatio
inizia ad imparare
wezwanie
187. Mora ex rei fit
inizia ad imparare
zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
188. Fur semper moram facere videtur
inizia ad imparare
Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
189. Perpetuatio obligationis
inizia ad imparare
dosł. Uwiecznienie zobowiązania
190. Mora creditoris = mora accipienti
inizia ad imparare
zwłoka wierzyciela = zwłoka przyjmującego
191. Utile per inutile non vitiatur
inizia ad imparare
to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
192. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
inizia ad imparare
To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
193. Ratihabitio mandato comparatur
inizia ad imparare
potwierdzenie równa się zleceniu
194. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis
inizia ad imparare
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
195. Contractus bilateralis
inizia ad imparare
umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
196. Contractus multilateralis
inizia ad imparare
umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
197. Contractus innominatus
inizia ad imparare
brak zaskarżalności w prawie rzymskim
198. Contractus vitalitus
inizia ad imparare
umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
199. Essentialia contractus
inizia ad imparare
przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
200. Naturalia contractus
inizia ad imparare
przedmiotowo przedmiotowo nieistotne składniki treści kontraktu, powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą czynność jest ważna, a brakujące elementy można ustalić na podstawie np. zasad współżycia społecznego
201. Accidentalia contractus
inizia ad imparare
nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie).
202. Pacta sunt servanda
inizia ad imparare
umów należy dotrzymywać
203. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
inizia ad imparare
dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
204. Impossibilium nulla obligatio est
inizia ad imparare
Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
205. Ex maleficio non oritur contractus
inizia ad imparare
Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
206. Contractus stricti iuris
inizia ad imparare
umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
207. Contractus bonae fidei
inizia ad imparare
umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
208. Bona fides
inizia ad imparare
dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
209. Mala fides
inizia ad imparare
zła wiara
210. Venire contra factum proprium nemini licet
inizia ad imparare
nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
211. Tu patere legem quam fecisti
inizia ad imparare
powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
212. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
inizia ad imparare
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
213. Dolo facit qui petit quod redditurus est
inizia ad imparare
Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
214. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt
inizia ad imparare
W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
215. In ambiguitas contra stipulatorem
inizia ad imparare
wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
216. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
inizia ad imparare
w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
217. Actio negatoria
inizia ad imparare
uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
218. Rei vindicatio
inizia ad imparare
skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
219. Superficies solo cedit
inizia ad imparare
to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
220. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
inizia ad imparare
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
221. Accomodatio
inizia ad imparare
dostosowanie
222. Venditio
inizia ad imparare
sprzedaż
223. Proprietas
inizia ad imparare
własność
224. Animus
inizia ad imparare
zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
225. Corpus
inizia ad imparare
materialne władanie rzeczą
226. Bonae fidei possessor
inizia ad imparare
posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
227. Malae fidei possesor
inizia ad imparare
posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
228. Melior est condicio possidentis
inizia ad imparare
w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
229. Mala fides supervieniens non nocet
inizia ad imparare
późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
230. Mala fides superveniens nocet
inizia ad imparare
późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości)
231. Servitus in faciendo consistere nequit
inizia ad imparare
służebność nie może polegać na działaniu
232. Servitutes
inizia ad imparare
służebności
233. Servitutibus civiliter utendum est
inizia ad imparare
służebności należy wykonywać oględnie
234. Nulli res sua servit
inizia ad imparare
nie można mieć służebności na własnej rzeczy
235. Ex testamento
inizia ad imparare
powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
236. Ab intestato
inizia ad imparare
dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
237. Contra tabulas
inizia ad imparare
dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
238. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit
inizia ad imparare
spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
239. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest
inizia ad imparare
Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
240. Testamentum
inizia ad imparare
testament
241. Testamentum allographum
inizia ad imparare
testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
242. Testamentum holographum
inizia ad imparare
testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
243. Testamentum ruptum
inizia ad imparare
testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
244. Testamentum militum
inizia ad imparare
testament wojskowy
245. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
inizia ad imparare
zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
246. Falsa demonstratio non nocet
inizia ad imparare
fałszywe oznaczenie nie szkodzi
247. Imperium
inizia ad imparare
uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
248. Regnum
inizia ad imparare
władza, rządy
249. Iudicium
inizia ad imparare
sąd, ale też wyrok, proces
250. Administratio
inizia ad imparare
administracja (pomoc; służebny charakter)
251. Actor
inizia ad imparare
powód/oskarżyciel
252. Reus
inizia ad imparare
pozwany/oskarżony
253. Actor sequitur forum rei
inizia ad imparare
powód idzie za sądem pozwanego
254. Forum est ubi domicilium est
inizia ad imparare
miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
255. Cognitio extra ordinem
inizia ad imparare
proces rzymskokanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
256. Nemo iudex sine actore
inizia ad imparare
nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
257. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens
inizia ad imparare
skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
258. Actio quaelibet in via sua
inizia ad imparare
każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
259. Actio personalis moritur cum persona
inizia ad imparare
roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
260. Delicta perentium liberis non nocent
inizia ad imparare
przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne tez)
261. Actio semel extincta non reviviscit
inizia ad imparare
roszczenie raz wygasłe nie odżywa
262. Res iudicata
inizia ad imparare
rzecz osądzona
263. Ne bis in idem
inizia ad imparare
nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
264. Res iudicata pro veritate accipitur
inizia ad imparare
prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
265. Actor non condemnatur
inizia ad imparare
powód nie może być zasądzony
266. Nemo tenetur seipsum accusare
inizia ad imparare
nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
267. Actori incumbit probatio
inizia ad imparare
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
268. Actori incumbit onus probandi
inizia ad imparare
ciężar dowodu spoczywa na powodzie
269. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
inizia ad imparare
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
270. Reus exceptiendo fit actor
inizia ad imparare
podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
271. Reus in exceptione actor est
inizia ad imparare
pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
272. Non debet actori licere, quod reo non permittur
inizia ad imparare
Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
273. Audiatur et altera pars
inizia ad imparare
należy wysłuchać także drugiej strony
274. Iura novit curia
inizia ad imparare
sąd zna prawo
275. Ubi ius ibi remedium
inizia ad imparare
gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
276. Iudicis est ius dicere, non dare
inizia ad imparare
zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
277. Iudex non calculat
inizia ad imparare
sędzia nie kalkuluje
278. Iudex suspectus
inizia ad imparare
sędzia podejrzany
279. Iudicium non debet esse illusorium
inizia ad imparare
wyrok nie powinien być pozorny
280. Nemo est iudex in propria causa
inizia ad imparare
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
281. Nemo iudex sine actore
inizia ad imparare
Nie ma sędziego bez powoda
282. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
inizia ad imparare
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
283. In dubio pro reo
inizia ad imparare
w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
284. In dubio semper id, quod minus est, debetur
inizia ad imparare
w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
285. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita
inizia ad imparare
sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
286. Reformatio in peius iudici apellatio non licet
inizia ad imparare
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
287. Reformationis in peius
inizia ad imparare
pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
288. Ubi societas, ibi ius
inizia ad imparare
gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
289. Auctoritas, non veritas facit legem
inizia ad imparare
władza a nie prawda jest źródłem prawa
290. Lex facit regem
inizia ad imparare
prawo czyni króla
291. Fortior est custodia legis quam hominis
inizia ad imparare
silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
292. De minimis non curat praetor
inizia ad imparare
pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
293. De minimis non curat lex
inizia ad imparare
prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
294. Iustitia nemini neganda
inizia ad imparare
nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
295. Nulla taxatio sine representatione
inizia ad imparare
nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
296. Fiscus sepmer locuples solvendo
inizia ad imparare
skarb państwa jest zawsze wypłacalny
297. In tributis non admittur compensatio
inizia ad imparare
w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
298. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit
inizia ad imparare
skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
299. Ius canonicum
inizia ad imparare
prawo kanoniczne
300. Ratio legis
inizia ad imparare
cel konkretnej sprawy
301. Ratio iuris
inizia ad imparare
cel prawa, porządku prawnego
302. Ratio legis est anima legis
inizia ad imparare
sens ustawy jest jej duszą
303. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
inizia ad imparare
nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
304. Accessio cedit principali
inizia ad imparare
rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
305. Ambiguitas contra stipulatorem
inizia ad imparare
sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
306. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
inizia ad imparare
Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
307. Dies interpelat pro homine
inizia ad imparare
termin wzywa za człowieka
308. Dolus omnimodo puniatur
inizia ad imparare
podstęp jest karany w każdym przypadku
309. Emptio tollit locatum
inizia ad imparare
kupno przekreśla najem
310. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
inizia ad imparare
w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
311. Male iure nostro uti non debemus
inizia ad imparare
nie powinniścmy źle używać naszego prawa
312. Melior est condicio posidentis
inizia ad imparare
lepsza jest pozycja posiadacza
313. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit
inizia ad imparare
Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
314. Semel heres semper heres
inizia ad imparare
kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
315. Tutor rem pupili emere non potest
inizia ad imparare
opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
316. Vim vi repellere licet
inizia ad imparare
siłę wolno odeprzeć siłą
317. Accessio
inizia ad imparare
akcesja
318. Actus
inizia ad imparare
akta
319. Adoptio
inizia ad imparare
adopcja, przysposobienie
320. Apellatio
inizia ad imparare
apelacja
321. Cautio
inizia ad imparare
kaucja, zabezpieczenie
322. Cessio
inizia ad imparare
cesja, przeniesienie wierzytelności
323. Clausula
inizia ad imparare
klauzula
324. Compensatio
inizia ad imparare
kompensacja, potrącenie
325. Contractus
inizia ad imparare
kontrakt
326. Donatio
inizia ad imparare
darowizna
327. Exceptio
inizia ad imparare
wyjątek
328. Depositum
inizia ad imparare
depozyt, przechowanie
329. Delictum
inizia ad imparare
delikt, czyn niedozwolony
330. Vindicatio
inizia ad imparare
windykacja
331. Inventarium
inizia ad imparare
inwentarz
332. Legalis
inizia ad imparare
legalny, prawny
333. Legtum
inizia ad imparare
legat, zapis
334. Mandatum
inizia ad imparare
mandat, zlecenie
335. Novatio
inizia ad imparare
nowacja, odnowienie
336. Occupatio
inizia ad imparare
zawłaszczenie, okupacja
337. Pactum
inizia ad imparare
pakt, umowa
338. Poena
inizia ad imparare
kara
339. Precarium
inizia ad imparare
prekarium
340. Prohibitio
inizia ad imparare
zakaz
341. Promulgatio
inizia ad imparare
promulgacja
342. Provincia
inizia ad imparare
prowincja
343. Privatus
inizia ad imparare
prywatny
346. Sanctio
inizia ad imparare
sankcja
347. Successio
inizia ad imparare
sukcesja

Devi essere accedere per pubblicare un commento.